آیین نامه حفاظتی مواد خطرناک و مواد قابل اشتعال و مواد قابل انفجار
آیین نامه حفاظتی مواد خطرناک و مواد قابل اشتعال و مواد قابل انفجار
قسمت اول – تعاریف و اصطلاحات
الف – در این آیین نامه مایع قابل اشتعال به مایعاتی اطلاق می‌شود که نقطه اشتعال آنها از صد درجه سانتیگراد (۲۱۲ درجه فارنهایت) کمتر باشد.
ب – مایعاتی که نقطه اشتعال آنها از ۱۰۰ درجه سانتیگراد بیشتر باشد مایع غیرقابل اشتعال نامیده می‌شود.
ج – «مخزن روی زمین» به مخازنی اطلاق می‌شود که هیچ قسمت از آن از سطح زمین طبیعی پایین‌تر نباشد.
د – «مخزن مدفون» به مخازنی اطلاق می‌شود که کاملاً در زمین مدفون شده و سقف آن با قشری به ضخامت حداقل ۶۰ سانتیمتر از خاک مستور شده باشد.
هـ – «مخزن نیمه مدفون» به مخازنی اطلاق می‌شود که کلیه یا قسمتی از آن در داخل زمین قرار گیرد و در صورتی که کلیه مخزن درون خاک باشد قشر خاک روی سقف مخزن کمتر از ۶۰ سانتیمتر باشد.
و – «فیبر» اصطلاحاً عبارت از الیاف مقاومی است که دارای ریشه معدنی – نباتی و یا حیوانی باشد.
ز – «گرد و غبار» به ذرات جامدی اطلاق می‌شود که می‌تواند به اطراف پراکنده شود و یا در هوا معلق بماند و منشاء تولید این ذرات نتیجه عملیات گوناگون از قبیل کوبیدن، قطع کردن، الک کردن، سائیدن، انفجار یا از هم پاشیدن مواد آلی و غیرآلی مثل ذغال سنگ، فلزات و املاح آنها و همچنین حبوبات، غلات، چوب و غیره است.
ح – دود به ذرات جامد معلق اطلاق می‌شود که در اثر تراکم گازها و یا تبخیر فلزات در حال ذوب و یا احتراق ناقص سوخت‌ها و مواد آلی دیگر بوجود بیاید و با مواد اولیه آنها متفاوت می‌باشد.
ط – گاز به ذراتی اطلاق می‌شود که مانند هوا شکل و حجم ثابتی نداشته لیکن استعداد گسترش غیرمحدود دارد و ممکن است آن را به وسیله ازدیاد فشار و یا کاهش حرارت به صورت مایع و یا جامد درآورد.
ی – مه به قطرات مایع معلق اطلاق می‌شود که به وسیله تراکم از حالت گازی به حالت مایع یا پخش مایع به صورت ذرات ریز در فضا بوجود می‌آید.
ک – بخار به حالت گازی موادی اطلاق می‌شود که در شرائط معمولی (یک آتمسفر فشار و ۱۵ درجه سانتیگراد) مایع و یا جامد هستند. این بخار در اثر ازدیاد فشار و یا کاهش گرما به صورت اولیه در می‌آید.
قسمت دوم – مواد خطرناک و زیان بخش
فصل اول – مقررات عمومی
ماده ۱: در کارگاه‌هایی که مواد خطرناک و زیان بخش به صورت جامد، مایع یا گاز تهیه حمل و نقل و یا مصرف می‌شود و همچنین در مکانهایی که مواد قابل اشتعال یا موارد قابل انفجار گردهای سمی و مضر و مواد تحریک کننده تولید و یا پخش می‌شود باید مواد این آیین‌نامه مورد رعایت قرار گیرد.
ماده ۲: عملیات مخاطره‌آمیز باید حتی الامکان در اطاق‌ها و بناهای مجزا با حداقل نفرات و رعایت احتیاطات کامل و مخصوص انجام گیرد مگر اینکه مقام فنی صلاحیتدار ترتیب دیگری را مقرر داشته باشد.
ماده ۳: عملیات مخاطره‌آمیز باید در دستگاه‌های سر بسته انجام گیرد تا از تماس اشخاص با مواد زیان بخش و از انتشار گرد، فیبر، دود، گاز، مه و بخار در هوای کارگاه که کارگران در آن مشغول کار هستند جلوگیری شود.
ماده ۴: در صورتی که بکار بردن دستگاه‌های سر بسته مقدور نباشد گرد و غبار گازها دود و ابخره زیان بخش را باید در همان لحظه تولید یا در نزدیکترین فاصله از مرحله تولید به‌وسیله دستگاه سرپوش مکنده با دودکشهای مخصوص از محیط کارگاه خارج نمود.
ماده ۵: برای کارگرانی که با مواد خطرناک و زیان بخش کار می‌کنند باید حفاظی متناسب با نوع کاری که انجام می‌دهند تهیه گردد و کارگران موظفند آنها را در موقع کار مورد استفاده قرار دهند.
تبصره – جهت محافظت کارگران از مواد خطرناک نباید فقط به تجهیزات حفاظتی شخصی متکی بوده بلکه علاوه بر تجهیزات مذکور باید به وسائل و تدابیر قطعی برای رفع مخاطرات توسل جست مگر در فعالیتهای غیر مستمر و اتفاقی و پراکنده که ممکن است وسایل حفاظتی شخصی به تنهایی کافی باشد.
فصل ۲- علایم مشخصه برای وسایل و ظروف
ماده ۶: هر نوع ظرف بزرگ و کوچک و وسایل دیگری که مواد خطرناک در آنها نگهداری می‌شود باید:
الف – دارای رنگ ساده و مشخصی باشد.
ب – با نصب پلاک محتویات داخل آن شناسانده شود.
ج – دستورالعمل‌های لازم برای بکار بردن محتویات آن به نحو بی‌خطر و بدون زیان همراه داشته باشد.
فصل ۳- آزمایش هوا
ماده ۷: هوای کارگاه‌ها باید بطور متناوب در فواصلی که لازم باشد مورد آزمایش و کنترل قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که غلظت گرد و غبارهای سمی و همچنین ذرات فیبرها و یا دود و ابخره از حد مجاز تجاوز ننماید و این حد مجاز از طرف مقامات صلاحیتدار فنی تعیین و دائماً با گذشت زمان و پیشرفت بهداشت کار قابل تجدید نظر است.
تبصره – دستگاه‌های تهویه و تبادل هوا از حیث ساختمان و کیفیت نصب و طرز کار باید متناسب با وضع کار و کارگاه باشد.
فصل ۴- جلوگیری از تراکم گرد و غبار
ماده ۸: کلیه قسمت‌های ساختمان و وسایل اطاق‌هایی‌که در آن گرد و غبار مضر به وجود می‌آید باید به نحوی طرح و نصب شوند که حتی الامکان فاقد سطوح گرد و غبار گیر باشد کلیه قسمت‌های این گونه کارگاه‌ها باید بطور مستمر تمیز و گردگیری شود.
ماده۹:کف اطاق‌ها باید حتیالامکان صاف و هموار بوده تا نظافت آن به‌سهولت مقدور باشد.
تبصره – از گستراندن قطعات بی تناسب لینولئوم و قرار دادن صفحات فلزی و اشیاء دیگری که گرد و غبار بتواند زیر آن متراکم شود باید خودداری کرد.
قسمت سوم – مواد قابل استعمال و مواد قابل انفجار
فصل ۱- مقررات عمومی
ماده ۱۰: عملیاتی که احتمال خطر انفجار و یا اشتعال دارد باید در ساختمان‌های جداگانه به فواصلی که از طرف مقام صلاحیتدار تعیین شود یا در اطاق‌هایی‌که به‌وسیله دیوار ضد حریق از نوع مجاز از یکدیگر جدا باشند صورت گیرد.
ماده ۱۱: در و پنجره‌های اماکن فوق باید خودکار باشد که در موقع خطر خود بخود بسته شوند و در مقابل اشتعال و انفجار مقاومت داشته باشد.
ماده ۱۲: در اطراف ابنیه مذکور و در فاصله‌ای که از طرف مقام فنی صلاحیتدار تعیین می‌شود به هیچوجه کوره آتش و دستگاه خشک کن و هر گونه منبع تولید جرقه و حرارت نباید وجود داشته باشد.
ماده ۱۳: ابنیه‌ای که در آنجا مواد قابل انفجار تهیه، نگهداری و یا مصرف می‌شود باید دارای دریچه انفجار باشد این دریچه‌ها از مواد سبک غیر قابل اشتعال (مثلاً شیشه به ضخامت ۲ میلیمتر) و با پنجره‌های لولایی در بدنه و سقف ساخته شود که در نتیجه فشار به خارج باز شود. سطح دریچه‌های انفجار باید به ترتیب زیر پیش‌بینی شود.
الف – یک متر مربع برای ۲۴ متر مکعب فضا در ساختمان‌هایی که از بتن مسلح قوی ساخته شده است.
ب – یک متر مربع برای ۲۰ متر مکعب در ساختمان‌هایی که از بتن مسلح ضعیف ساخته شده است.
ج – یک متر مربع برای ۱۵ متر مکعب فضا در ساختمان‌های سبک.
ماده ۱۴: کف اطاق‌هایی که در آن مواد قابل اشتعال و مواد قابل انفجار تهیه و یا انبار و یا مصرف می‌شود باید:
الف – غیر قابل اشتعال و غیر قابل نفوذ باشد.
ب – از مواد و مصالحی ساخته شده باشد که سقوط یا اصطکاک اشیاء روی آن موجب تولید جرقه نشود.
فصل ۲- پیشگیریهای لازم در مورد تراوش و یا سرازیرشدن‌مایعات
ماده ۱۵: موسساتی که مایعات قابل اشتعال تولید و یا مصرف می‌کنند باید دارای مخزن مخصوص باشند که در صورت لبریز شدن و یا پیدایش نقصی در ظروف بتوان مایع ریخته شده را به مخزن مزبور انتقال داد.
ماده ۱۶: مخازن و انبارهایی که در آن مایعات قابل اشتعال و انفجار وجود دارد باید به‌وسیله دیوار یا خاک ریزهای غیر قابل نفوذ که دارای ظرفیت متناسب برای گنجایش تمام مایع باشد محصور گردد و نیز به قسمی ساخته شود که مایعات مزبور در نتیجه حریق یا علل دیگر نتواند به هیچوجه از محوطه محصور خارج و در اطراف پخش گردد.
فصل ۳- راه‌های خروجی
ماده ۱۷: در نقاطی از کارگاه‌ها که مواد قابل اشتعال یا مواد قابل انفجار تولید و یا مصرف و یا نقل و انتقال داده می‌شود باید راه‌های خروجی کافی و یا وسایل لازم در نقاط متناسب پیش‌بینی شود تا در مواقع بروز خطر افرادی که در آن قسمت بکار اشتغال دارند بتوانند خود را نجات دهند.
تبصره – این وسایل فرار باید لااقل شامل دو معبر خروجی بوده و درهایی داشته باشد که به خارج باز گردد و به هیچوجه در معبرها مانعی وجود نداشته باشد.
فصل ۴- تجهیزات الکتریکی
ماده ۱۸: کلیه تجهیزات الکتریکی اینگونه کارگاه‌ها باید با آیین‌نامه حفاظتی تاسیسات و وسایل الکتریکی مصوب شورایعالی حفاظت فنی مطابقت داشته باشد.
فصل ۵- منع استعمال دخانیات و غیره
ماده ۱۹: استعمال دخانیات و همراه داشتن کبریت و وسایل روشنایی غیر محفوظ و اشیاء مولد آتش و جرقه و هر قسم ماده دیگری که بتواند ایجاد انفجار و حریق نماید و در این قبیل کارگاه‌ها و منطقه حریم آن اکیداً ممنوع است. نقاط ممنوعه باید به‌وسیله تابلو و یا علایم دیگری که به خوبی دیده شود مشخص گردد.
فصل ۶- حرارت
ماده ۲۰: دستگاه‌های گرم کننده در این محل‌ها باید دارای حفاظ مناسبی باشد که موجب اشتعال بخارها و یا غبارها و سایر مواد قابل اشتعال نشود.
ماده ۲۱: رادیاتورهای گرم کن باید:
الف – صاف و بدون پره باشد.
ب- حداقل۱۵سانتیمتر (۶اینچ) از دیوارهای چوبیو مواد غیرقابل احتراق فاصله داشتهباشد.
ج – دارای حفاظی باشد که مانع نشستن گرد و غبار و پاشیده شدن مایعات قابل اشتعال و قابل انفجار روی سطح بدنه رادیاتور باشد.
ماده ۲۲: در نقاطی که مواد قابل اشتعال بسیار فرار تهیه، نگاهداری یا بکار، برده می‌شود باید ترتیبات مخصوص پیش‌بینی گردد تا حرارت محیط کار از حد مجازی که از طرف مقام فنی صلاحیتدار تعیین می‌شود تجاوز ننماید.
فصل ۷- الکتریسیته ساکن
ماده ۲۳: در عموم ابنیه مورد بحث بایستی آژیرهای خودکار موثری به منظور اعلام خطر آتشسوزی از نوعی که مقام صلاحیتدار مناسب بداند نصب گردد.
فصل ۱۰- دستگاه‌های آتش نشانی
ماده ۲۴: در عموم ابنیه مورد بحث این آیین‌نامه باید یک یا چند نوع خاموش کننده دستی و یا چرخدار بنا بر تجویز مقام صلاحیتدار وجود داشته و طرز بکار بردن آن نیز در محل دید مامورین قرار گرفته باشد.
ماده ۲۵: کلیه تجهیزات آتش نشانی باید:
الف – همیشه آماده بکار و سالم باشد.
ب – هر سه ماه یکبار مورد بازدید و رسیدگی قرار گیرد.
ماده ۲۶: برای بکار بردن خاموش کننده‌ها موسسه مربوطه موظف است تعدادی از کارکنان خود را برای این منظور آموزش دهد.
فصل ۱۱- تجهیزات دستگاه‌های مولد مواد قابل اشتعال
ماده ۲۷: کلیه دستگاه‌های مولد گاز و دود و ابخره و گرد و غبارهای قابل اشتعال و قابل انفجار تا آنجا که از لحاظ فنی قابل عمل باشد باید:
الف – در محفظه مناسبی نصب شود.
ب- مجهز بهوسائل یادستگاه‌های لازم برایتهویه و اخراج موادمزبور از محوطه کارگاهباشد.
ج – عاری از عوامل ایجاد جرقه باشد.
د – دارای ساختمان ضد انفجار یا مجهز به وسائل تخفیف انفجار و همچنین دارای وسایل دیگری باشد که از شدت انفجار جلوگیری کند.
فصل ۱۲- نقل و انتقال مایعات قابل اشتعال
ماده ۲۸: در صورتی که تخلیه و انتقال مایعات قابل اشتعال به‌وسیله گاز انجام گیرد باید این گاز از لحاظ شیمیایی بی اثر و غیر قابل اشتعال باشد.
ماده ۲۹: انتقال مایعات قابل اشتعال به داخل مخازن و یا ظروف باید به‌وسیله لوله‌هایی انجام گیرد که به کف یا جدار نزدیک به کف متصل باشد و این لوله‌ها با ظروف مزبور دارای اتصال الکتریکی باشد.
ماده ۳۰: دستگاه‌هایی که برای انتقال مایعات قابل اشتعال از یک مخزن یا ظرف سر بسته به یک مخزن یا ظرف سربسته دیگر بکار می‌روند باید دارای لوله‌های برگشت بخار باشد.
فصل ۱۳ – مجاری فاضلاب
ماده ۳۱: کارگاه‌هایی که مایعات قابل اشتعال تولید نقل و انتقال و یا مصرف می‌کنند باید دارای مجاری فاضلاب با شرائط زیر باشد:
الف – داشتن ظرفیت کافی برای تخلیه آب کلیه منابع موجود.
ب- ارتباط با حوضچه‌های جداکننده متناسب برای جدا کردن مایعات قابل اشتعال از آب.
فصل ۱۴ – جمع آوری گازها و بخارها
ماده ۳۲: گازها و بخارهایی که ضمن تهیه مایعات قابل اشتعال به وجود می‌آید باید بطریقی که متضمن مخاطره‌ای نباشد جمع آوری و مصرف شود.
تبصره – در صورتی که گازهای مزبور قابل مصرف نباشد باید به‌وسیله سوزاندن آنها را معدوم نمود.
فصل ۱۵ – جلوگیری از اختلاط مخاطره‌انگیز گازها
ماده ۳۳: در کارگاه‌هایی که انواع مختلف گاز تولید می‌شود در صورتی که اختلاط آنها موجب فعل و انفعال شیمیایی و یا خطر انفجار داشته باشد بایستی دستگاه‌های تولید کننده هر نوع از این گازها با یکدیگر مجزا بوده و هر کدام در اطاق‌هایی نصب شوند که از اطاق‌های دیگر که مخصوص انواع دیگر گازها هستند به‌وسیله یک فضای باز به وسعت کافی یا به‌وسیله دیوارهایی‌که در مقابل انفجار استقامت دارند از یکدیگر فاصله داشته باشند.
تبصره – تولید هیدروژن و اکسیژن، هیدروژن و فلوهیدروژن و کلر از طریق الکترولیز بطور استثناء ممکن است در یک اطاق انجام گیرد مشروط بر آنکه از اطاق‌های دیگر که اختصاص به تولید گازهای دیگر دارند دارای فاصله کافی باشد.
قسمت چهارم – طریقه انبار کردن مواد خطرناک
فصل ۱- مقررات عمومی
ماده ۳۴: مواد قابل انفجار تجارتی مایعات قابل اشتعال گازهای فشرده ذغال سنگ و سایر مواد اشتعال را باید طوری انبار کرد که با مقررات آیین‌نامه (پیشگیری و مبارزه با آتشسوزی در کارگاه‌ها قابل انطباق باشد).
ماده ۳۵: مواد شیمیایی که در اثر مجاورت با یکدیگر احتمال فعل و انفعالاتی داشته و در نتیجه تولید ابخره یا گازهای خطرناک می‌نمایند و یا سبب آتش سوزی و انفجار می‌شوند باید در انبارهای مجزا و یا بطور مطمئن دور از یکدیگر انبار شوند.
فصل ۲- مخزن انبار مایعات قابل اشتعال
ماده ۳۶: کلیه مخازن مایعات قابل اشتعال باید مجهز به لوله پر کننده‌ای باشد که با کف مخزن مربوط بوده وضمناً دارای اتصال برقی با آن باشد.
ماده ۳۷: انبار کردن مایعات قابل اشتعال در مخازن روی زمینی بایستی موکول به اجازه مقام صلاحیتدار باشد.
ماده ۳۸: مقدار مایعات قابل اشتعال که در مخازن زیر زمینی انبار می‌گردد باید با رعایت فاصله مخزن از ساختمان‌های مجاور یا محلی که بعداً ایجاد ساختمان خواهد شد معین گردد به‌طوری‌که در اثر حمل و نقل یا پر کردن و یا خالی کردن آتش سوزی و یا انفجار ساختمان‌های مزبور را تهدید ننماید.
ماده۳۹: انبارکردن مایعات قابل اشتعال درمخازن رویزمینی بایدطبق شرایطزیرانجامگیرد.
الف – مخزن در روی پایه غیر قابل اشتعال و به فاصله حداقل ۲۰ متر از ساختمان‌های مجاور نصب شده باشد.
ب – زمین اطراف مخزن گود و یا وصل به حوضچه‌هایی باشد که در صورت سوراخ شدن و یا پارگی دیوار مخزن گنجایش محتویات آن را طبق شرایط زیردار باشد:
۱- ده درصد بیش از ظرفیت مخزن در صورتی که مخزن منحصر به فرد باشد.
۲- هشتاد درصد ظرفیت دو یا چند مخزن در صورتی که ظرفیت این مخازن که دارای یک گود یا حوضچه مشترک هستند از ۰۰۰،۲۵۰ لیتر تجاوز نکند.
۳- پنجاه درصد ظرفیت دو یا چند مخزن در صورتی که از ۰۰۰،۲۵۰ لیتر تجاوز نماید.
ج) با تجهیزات آتش نشانی مناسب و کافی مجهز باشد.
د) مخزن طوری ساخته شده باشد که امکان پیدایش فشار یا خلا در روی سطح مایع وجود نداشته باشد.
هـ) بر ضد صاعقه محافظت شده باشد.
ماده ۴۰: مخازن مدفون مواد قابل اشتعال باید دارای شرایط زیر باشد.
الف – در زیر خاک یا وضع محکم و ثابتی قرار گیرد به‌طوری‌که سقف آن با قشری به ضخامت حداقل ۶۰ سانتیمتر خاک مستور شده باشد.
ب – بدنه خارجی مخزن در مقابل زنگ زدگی محافظت شود.
ج – لوله پر کننده آن به خارج ساختمان ادامه داشته و دهانه آن بغیر از مواقع پر کردن بسته و قفل باشد.
د- بجز ازراه یکلوله تهویه کهبایستی همیشه بازنگاهداشته‌شود بافضای خارج مربوطنباشد.
هـ- دارای یک لوله اندازه‌گیری میزان مایع محتوی مخزن باشد که در غیر مواقع اندازه‌گیری سرآن بسته و قفل شده باشد.
و – این مخازن برای فشار حداقل ۷ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع مقاومت داشته باشد.
ماده ۴۱: لوله تهویه باید حائز شرایط زیر باشد.
الف – ارتفاع آن از سطح زمین لااقل ۵/۲ متر باشد.
ب – از دودکشها – منابع حرارت و اماکنی که در آنجا شعله پخش می‌شود و یا نقاطی که ممکن است بخار در آن جمع و متراکم گردد به قدر کافی دور باشد.
ج – قطر آن از ۲۰ میلیمتر تجاوز نکند مشروط بر اینکه لوله برگشت بخار در مخازن وجود داشته باشد و در غیر این صورت قطر آن لااقل ۲۵ میلیمتر باشد.
ماده ۴۲: اگر مخزن برای نگهداری مایعی استعمال شود که نقطه اشتعال آن از حداکثر حرارت محیط پایین‌تر باشد باید اقدامات لازم به عمل آید تا از پیدایش مخلوط قابل انفجار بخار و هوا در داخل مخزن جلوگیری شود و یا در انتهای لوله تهویه که در فضای آزاد قرار دارد دستگاه شعله خفه کن نصب گردد.
فصل ۳- مخازن مایعات خطرناک غیر قابل اشتعال
ماده ۴۳: مخازن روی زمین که برای انبار کردن مایعات خطرناک غیر قابل اشتعال بکار می‌رود باید دارای شرائط زیر باشد:
الف – بطریقی نصب می‌شود که هر گونه نشتی در هر قسمت مخزن قابل رویت باشد.
ب – اطراف مخازن بحد کافی دارای خاکریز، گودال و یا حوضچه‌ای باشد که محتویات بزرگ‌ترین مخزن در صورت ترکیدن درون آن جای بگیرد.
ج – بدنه مخزن‌ها به نحوی رنگ شود تا در اثر رطوبت و یا دود و بخار زنگ زدگی و خوردگی پیدا نکند.
د – دارای پلکان و یا نردبان قائم ثابت و همچنین پاگردهای مناسب باشد به‌طوری‌که دسترسی به قسمت‌های لازم مخزن ممکن گردد.
تبصره – پلکان‌ها و پاگردها باید دارای نرده مناسب و نردبان‌های در صورتی که مرتفع باشد مجهز به حلقه‌های حفاظتی باشد و کف پاگردها بهتر است از آهن مشبک ساخته شود.
ماده ۴۴: مخازن روی زمینی مایعات خطرناک غیر قابل اشتعال در صورت ضرورت باید بطور مناسبی در مقابل سرما محافظت شود.
ماده ۴۵: مخازن مایعات خطرناک غیر قابل اشتعال باید در محلی قرار گیرد که زیر آن محل عبور و مرور نباشد.
ماده ۴۶: در مورد مخازن مایعات خطرناک غیر قابل اشتعال در ساختمان‌های زیرزمینی رعایت شرائط زیر الزام آور است.
الف – زیرزمین باید از بتون یا مصالح ساختمانی ساخته شده باشد و فاصله دیوارها از مخزن به ترتیبی باشد که یک نفر به آسانی بتواند اطراف مخزن عبور نماید.
ب – این قبیل مخازن را باید ۳۸ تا ۴۵ سانتیمتر بالاتر از کف زیرزمین نصب نمود.
ماده ۴۷: زیرزمین‌هایی که برای مخازن مدفون حاوی مایعات خطرناک غیر قابل اشتعال ساخته می‌شود باید سرپوشیده و فاقد رطوبت و دارای نردبان ثابت باشد.
ماده ۴۸: کلیه شیرهای کنترل مخازن نیمه مدفون که برای مخازن مایعات خطرناک غیر قابل اشتعال بکار می‌رود باید دارای شرائط زیر باشد:
الف – به ترتیبی نصب شود که بتوان آن را از خارج باز و بسته نمود.
ب – دارای قفلی باشد که از خارج قابل باز و بسته شدن باشد.
ماده ۴۹: قبل از آنکه کارگران برای تعمیر یا نظافت وارد زیرزمین مخازن شوند باید لوله‌های مربوط به مخزن را بسته و با سنجش گاز از بی خطر بودن هوای زیرزمین اطمینان حاصل نمود.
ماده ۵۰: مخازن مایعات خطرناک غیر قابل اشتعال باید:
الف – روی سکویی نصب شده باشد که در مقابل اثرات شیمیایی داخل مخزن مقاومت داشته باشد.
ب – دارای لوله مخصوص سرریز باشد تا مایعات اضافی را به محل مناسبی منتقل نماید.
ماده ۵۱: مخازنی که برای انبار کردن مایعات محرق و خورنده بکار می‌رود باید دارای لوله‌های زیر باشد:
الف – یک لوله سرباز در بالاترین نقطه مخزن با قطر حداقل ۵ سانتیمتر.
ب – یک لوله زیر آب در پایین‌ترین نقطه مخزن برای تخلیه احتمالی محتویات آن در محل مناسب.
ج – یک لوله برای پر کردن مخزن در بالا.
د – یک لوله مصرف به ارتفاع ۱۵ سانتی متر از کف مخزن.
فصل ۴- انبار کردن بشکه‌ها یا ظروف محتوی مایعات خطرناک
ماده ۵۲: بشکه‌ها یا ظروف محتوی مایعات خطرناک قابل اشتعال باید در انبارهایی نگهداری شود که دارای مشخصات زیر باشد:
الف – کف و بدنه و سقف انبار از مصالح نسوز ساخته شده باشد.
ب – کف انبار دارای شیب کافی و به‌وسیله زیر آب به حوضچه مخصوص وصل باشد.
ج – دیوارها تا ارتفاع ۵/۷ سانتیمتر و همچنین کف از بتن یا مصالح غیر قابل نفوذ ساخته شده باشد.
ماده ۵۳: بشکه‌ها یا ظروف مایعات خطرناک باید در سکوهای سیمانی، بتونی، آجری و یا جایگاه‌های فلزی نگاهداری شود.
ماده ۵۴: بشکه‌های محتوی اسید باید در محل خنکی انبار شود. سرپیچ این بشکه‌ها را باید با احتیاط کامل برای تخفیف فشار داخل بشکه باز کرد و دوباره بست و این عمل را هفته‌ای یکی دوبار در صورت لزوم تکرار نمود.
ماده ۵۵: بشکه‌ها یا ظروف خالی را که به منظور پر کردن مجدد از مایعات خطرناک انبار می‌کنند باید:
الف – چنانچه مخصوص پر کردن مایعات قابل اشتعال است دارای سرپیچ و یا روپوش محکمی باشد که مانع از خروج بخار مایعات مذکور شود.
ب – چنانچه برای پر کردن اسید و یا سایر مایعات غیر قابل اشتعال بکار رود قبلاً تمیز و خشک شده باشد.
ج – بشکه‌های خالی را از هر نوع که باشد از بشکه پر جدا انبار کنند.
ماده ۵۶: چنانچه بشکه‌ها و یا ظروف مایعات خطرناک غیر قابل اشتعال برای بکار بردن مجدد قابل مصرف نباشد باید آنها را در هم کوبیده و یا پاره و غیر قابل استفاده نمود و در مورد بشکه‌ها و ظروف مایعات قابل اشتعال باید قبل از پاره کردن آنها را با بخار آب کاملاً شسته و خشک نمود.
ماده ۵۷: بشکه‌ها و ظروفی که برای مایعات خطرناک بکار می‌رود باید قبل از پر کردن از نظر نشت و سایر نقائص بطور دقیق مورد معاینه قرار گیرد و اگر باید با مایع دیگری پر شود قبلاً با محصول خنثی کننده و بخار آب و یا آب جوش کاملاً شسته شده و خشک گردد و بعداً مورد استفاده قرار گیرد.
تبصره – برای بازدید داخل بشکه‌ها اگر احتیاج به استفاده از چراغ برق گردان باشد باید این قبیل چراغها با مقررات آیین‌نامه حفاظتی تاسیسات و وسایل الکتریکی در کارگاه‌ها قابل انطباق باشد.
فصل ۵- قرابه‌های اسید
ماده ۵۸: قرابه‌های حاوی اسید را باید در سبد یا جعبه بطور منفرد گذاشت و اطراف آن را با الیاف قابل احتراق پوشاند.
ماده ۵۹: قرابه‌های حاوی اسید را باید در اطاق مجزا که دارای کف بتونی پوشیده با ماده ضد اسید و دارای زیر آب متصل به حوضچه باشد نگهداری نمود.
ماده ۶۰: قرابه‌های حاوی اسید را نباید روی هم چید اما میتوان آنها را در قفسه بندی روی هم قرار داد.
ماده ۶۱: برای حمل و نقل قرابه‌های اسید به داخل و یا خارج انبار باید از چرخ دستی یا وسایل ناقله‌ایکه لااقل دارای دو چرخ است استفاده نمود.
ماده ۶۲: قبل از انبار کردن قرابه‌های خالی اسید باید آنها را از طریق واژگون قرار دادن روی لوله آب که جریان آب را از پایین به بالا می‌باشد، شستشو داده آنها را خشک نمود.
ماده ۶۳: قرابه‌های پر را باید دور از قرابه‌های خالی و جدا از یکدیگر انبار کرد.
ماده ۶۴: قرابه اسید سبد و یا جعبه آن باید قبل از پر کردن از نظر سالم بودن مورد بازدید قرار گیرد.
فصل ۶- سیلو کردن مواد شیمیایی خشک
ماده ۶۵: مواد شیمیایی خشک به مقدار زیاد باید در سیلوهایی ذخیره شود که از قسمت تحتانی آن قابل برداشتن باشد، دهانه سیلو که قیفی شکل است باید از آهن مشبک به نحوی پوشیده شود که دخول مواد از روی شبکه‌های آن امکان داشته باشد ولی از سقوط احتمالی کارکنان به داخل سیلو جلوگیری بعمل آید.
ماده ۶۶: در صورتی که ورود کارگری به داخل سیلوهای مواد شیمیایی خشک ضرورت داشته باشد باید کارگر مزبور دارای وسایل حفاظ انفرادی از قبیل عینک – ماسک ضد گرد و یا ماسک تنفسی کلاه مخصوص برای پوشش سر و گردن و سربند، دستکش و همچنین مجهز با کمربند و بند نجات باشد و بند نجات را به نقطه ثابت و محکمی ببندد و ضمناً کارگر دیگری در بیرون سیلو در تمام مدت کار ناظر و مواظب باشد تا در صورت لزوم به او کمک نماید.
ماده ۶۷: قبل از ورود کارگران به داخل سیلوهای مواد شیمیایی خشک باید ورود مواد را به‌داخل سیلو کاملامتوقف و برای جلوگیری از وروداتفاقی آن‌نیز پیشبینیهایلازمبعملآید.
ماده ۶۸: برای امکان دسترسی به کلیه قسمت‌های داخلی و خارجی سیلوهای مواد شیمیایی این قبیل مخازن باید مجهز به نردبان ثابت و پلکان و پاگرد و معبرهای لازمه که دارای نرده است باشد.
ماده ۶۹: سیلوهایی که برای انبار کردن مواد قابل احتراق خشک بکار می‌رود باید از ماده نسوز ساخته شده و مجهز به سرپوش و وسایل لازم برای تهویه باشد.
ماده ۷۰: در جایی‌که مواد خشک به‌مقدار زیاد به صورت توده انباشته و با دست برداشته می‌شود هنگام برداشتن مواد از خالی کردن زیر توده انباشته شده باید خودداری گردد.
ماده ۷۱: در مواردی که از مواد خشک انبار شده امکان تشکیل یا انتشار مخلوط قابل انفجار یا سمی داده شود باید احتیاط‌های مخصوص برای پیشگیری از پیش آمدهای غیر مترقبه بعمل آید.
قسمت پنجم – مواد قابل انفجار تجارتی
فصل ۱- کلیات
ماده ۷۲: هر گونه مواد قابل انفجار تجارتی فقط باید تحت شرائطی تولید و نگهداری شود که از طرف مقام فنی صلاحیتدار تصویب شده باشد.
ماده ۷۳: امکنه‌ای که از طرف مقام فنی صلاحیتدار برای تهیه و انبار کردن مواد قابل انفجار تجاری مجاز دانسته شده و در موارد این فصل امکنه خطرناک نامیده می‌شود تا زمانی که برای این منظور بکار می‌رود به هیچوجه نباید برای مقاصد دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
ماده ۷۴: در امکنه که مواد منفجره بسیار خطرناک تهیه و نگهداری می‌شود باید مراقبت‌های خاص علاوه بر شرائط مندرج در این آیین‌نامه به‌منظور جلوگیری از بروز حوادث و مخاطره بعمل آید.
ماده ۷۵: کارخانجات و انبارهای مواد منفجره باید در فاصله‌ای از سایر ساختمان‌ها و راه آهن و جاده‌های عمومی و کوره‌ها و دیگهای بخار و غیره قرار گیرند که از طرف مقام صلاحیتدار با توجه به نوع و کیفیت مواد منفجره تعیین می‌شود.
تبصره – ابنیه مختلف یک کارخانه مواد منفجره نیز باید به فاصله‌ای از یکدیگر قرار گیرند که مقام فنیصلاحیتدار با توجه بهنوع و کیفیت موادمنفجره کهتهیه یا انبار می‌شود تعییننماید.
فصل ۲- محصور ساختن محل تولید و نگهداری مواد منفجره
ماده ۷۶: محل مواد منفجره باید به یکی از طرق زیر محصور شود:
الف – به‌وسیله یک حصار یا پشته خاکی.
ب – به‌وسیله یک دیوار انباشته شده از خاک.
ج – به‌وسیله یک دیوار ساخته شده.
ماده ۷۷: حصارها و دیوارها باید حداقل:
الف – به اندازه یک متر از ساختمان‌ها در سطح زمین فاصله داشته باشد.
ب – یک متر از ساختمان‌ها بلندتر باشد.
ج – در قسمت فوقانی یک متر پهنا داشته و با شیب طبیعی به طرف قاعده ختم شود.
ماده ۷۸: معابر این حصارها باید به قسمی باشد که اشخاص هنگام عبور از مدخل آن در نتیجه فشار و قدرت انفجار یا شعله‌های آتش مورد آسیب و مخاطره قرار نگیرند.
ماده ۷۹: دیوارهای انباشته از خاک باید حائز شرایط زیر باشد.
الف- سطح یا بدنه دیوار باید از آهن موجی یا موادنسوز مناسب دیگر پوشیده شده و فاصله بین دیوارها در حالی که از قاعده به طرف بالا ضخامتش کم می‌شود از خاک انباشته شود.
ب – عرض دیوار در قسمت فوقانی کمتر از یک متر نباشد.
ماده ۸۰: دیوارهای ساخته شده در صورتی که از بتون مسلح ساخته نشده باشد باید لااقل ۷۵ سانتیمتر در بالا و یک متر در پایین پهنا داشته باشد.
فصل ۳- ساختمان
ماده ۸۱: ساختمان‌های مواد منفجره باید حتماً یک طبقه و از مصالحی ساخته شود که در صورت انفجار قطعات بزرگ از هم نپاشد.
فصل ۴- معابر خروجی
ماده ۸۲: درهای خروجی باید:
الف – تا حدود امکان بزرگ باشد.
ب – مستقیماً به فضای آزاد ارتباط پیدا کند.
ج – به سهولت به طرف خارج باز شود.
د – از مواد و مصالح نسوز ساخته شده باشد.
فصل ۵- دیوارهای داخلی و کف
ماده ۸۳: دیوارهای امکنه مواد قابل انفجار باید:
الف – صاف و بدون شکستگی و ترک باشد.
ب – از رنگ روشنی پوشیده شده باشد.
ج – به سهولت قابل نظافت باشد.
ماده ۸۴: کف این قبیل بناها باید:
الف – از مواد نرم مانند لاستیک، لینولئوم، چوب، سرب و یا آسفالت بدون سنگ ریزه پوشیده و یا ساخته شده باشد.
ب – صاف و هموار و بدون شکستگی و حفره باشد.
ج – از میخ و پیچ و هر گونه اشیاء آهنی عاری باشد.
د – به‌آسانی قابل پاک کردن باشد.
فصل ۶- پنجره‌ها
ماده ۸۵: پنجره‌های این قبیل اماکن باید دارای شرائط زیر باشد:
الف – در جهاتی که خورشید می‌تابد دارای شیشه‌های تار باشد.
ب – به سهولت به طرف خارج باز شود.
فصل ۷- تعداد کارکنان در اطاق‌های کار
ماده ۸۶: تعداد کارکنان امکنه مواد قابل انفجار باید حداقل مورد نیاز برای انجام کارهای مربوطه باشد.
فصل ۸- میزان مواد منفجره در اطاق‌ها
ماده ۸۷: مقدار مواد منفجره و مواد اولیه آن در هر اطاق کار باید حداقل مورد لزوم برای انجام عملیات باشد.
فصل ۹- فواصل میزهای کار
ماده ۸۸: میزهایی که برای تهیه و بسته بندی مواد منفجره بکار برده می‌شود باید دارای جایگاههایی باشد که به‌وسیله حائل‌هایی به ارتفاع حداقل یک متر از یکدیگر جدا باشند.
فصل ۱۰- حفاظت از صاعقه
ماده ۸۹: امکنه مواد قابل انفجار باید مجهز به برق گیر مناسب باشد.
ماده ۹۰: برق گیرها و اجزاء آن باید لااقل سالی یکبار به‌وسیله شخص صلاحیتداری دقیقاً مورد معاینه قرار گیرد.
ماده ۹۱: نقائص و معایبی که در برق گیرها و اجزاء آن مشاهده می‌شود باید بدون تاخیر و تعلل مورد مرمت قرار گیرد.
فصل ۱۱- ابزار و لوازم
ماده ۹۲: کلیه ابزار و ادوات و وسایل فلزی که در امکنه مواد منفجره بکار برده می‌شود باید از ماده مناسبی پوشیده شود که از ایجاد جرقه جلوگیری بعمل آید.
فصل ۱۲- خطر استعمال‌دخانیات و حمل‌چراغهای شعله‌باز وغیره
ماده ۹۳: در هیچ قسمت از مناطق خطر کارخانه نباید اجازه استعمال دخانیات و حمل چراغ یا روشنایی غیر محفوظ اشیاء گداخته کبریت، فندک و هر گونه شیئی دیگر که قابلیت ایجاد احتراق و انفجار داشته باشد داده شود.
تبصره ۱- در نقاط امن و بی خطر کارخانه باید جایگاه مخصوص برای تحویل اشیاء فوق ترتیب داده شود.
تبصره ۲- برای حصول اطمینان از اجرای مفاد این ماده باید ترتیبات مقتضی اتخاذ و کنترل مداوم برقرار گردد.
فصل ۱۳- وسائط نقلیه
ماده ۹۴: وسائط نقلیه مانند بارکشها، ارابه‌ها و وسایل دیگری که برای حمل و نقل مواد منفجره و مواد اولیه آن بکار برده می‌شود باید دارای شرائط زیر باشد:
الف – در محل حمل بار نباید هیچ نوع فولاد و یا آهن برهنه وجود داشته باشد.
ب – فقط محتوی مواد منفجره و عناصر سازنده آن باشد.
ج – کاملاً سربسته و محفوظ و یا روی آنها به وجه مناسب پوشیده شده باشد.
د – هنگام بارگیری و تخلیه احتیاط کامل بعمل آید تا از تولید جرقه جلوگیری شود.
ماده ۹۵: چنانچه در اثنای حمل و نقل مواد منفجره قسمتی از آن به زمین ریخته شود در این صورت باید:
الف – محلی که مواد مزبور ریخته شده بطور مشخص علامت گذاری شود.
ب – به مسئول مربوطه کارخانه اطلاع داده شود.
ج – آنچه از مواد منفجره ریخته شده تحت نظر متخصص جمع آوری گردد.
فصل۱۴-جمع‌آوری‌موادیکه ممکن‌است خودبخود محترق گردند
ماده ۹۶: ذغال و چوب و خاکه آن، پارچه آلوده به نفت و روغن و اشیاء دیگر را که خودبخود ممکن است محترق گردد نباید وارد منطقه خطر کار خانه نمود مگر اینکه برای مصرف آنی باشد و بلافاصله پس از مصرف آنها را از منطقه خطر خارج سازد.
فصل ۱۵- ضایعات مواد خطرناک
ماده ۹۷: مدفون ساختن ضایعات مواد خطرناک زیر خاک ممنوع است.
ماده ۹۸: مخلوط ساختن ضایعات مواد خطرناک که به صورت پودرهای مختلف هستند با یکدیگر ممنوع است.
ماده ۹۹: اجسام و مواد قابل انفجار از قبیل چاشنی، فشنگ با چاشنی و یا بدون چاشنی و غیره را باید با مراقبت کافی از میان ضایعات مواد خطرناک خارج ساخت.
ماده ۱۰۰: ضایعات مواد خطرناک باید تحت نظر متخصص فنی و به‌وسیله شخص مسئولی سوزانده شود.
فصل ۱۶- لباس کارکنان
ماده ۱۰۱: برای تمام افراد در داخل و یا حریم امکنه خطرناک:
الف – پوشیدن کفش‌هایی که دارای میخ‌هایی از هر نوع آلیاژ آهن باشد ممنوع است.
ب – در بر کردن لباس‌هایی با تکمه و یا قلاب کمربند یا منضمات دیگر آهنی و یا فولادی ممنوع است.
ج – همراه داشتن چاقو – کلید یا لوازم دیگر آهنی ممنوع است.
فصل ۱۷- تعمیرات
ماده ۱۰۲: هر گونه تعمیر در قسمت‌های مختلف ساختمان و تجهیزات آن مستلزم رعایت شرائط زیر خواهد بود:
۱- کسب اجازه از رییس فنی موسسه یا کارخانه.
۲- انتقال مواد منفجره و اجزاء متشکله آن به خارج کارخانه.
۳- شستشوی کامل قسمت‌هایی‌که تحت تعمیر قرار خواهد گرفت قبل از شروع تعمیرات.
۴- سرپرستی و یا نظارت کارشناس فنی از عملیات.
فصل ۱۸- منع ورود اشخاص به محوطه کارگاه
ماده ۱۰۳: غیر از کارکنان کارخانه و بازرسان رسمی شخص دیگری اجازه دخول به امکنه خطرناک را نخواهدداشت مگر درصورتی که یکی ازکارکنان مسئولموسسه با او همراهباشد.
فصل ۱۹- اخطاریه‌ها
ماده ۱۰۴: در کلیه کارخانجات تهیه مواد منفجره اخطاریه‌های زیر باید به وضعی نصب گردد که به آسانی خوانده شود:
الف – در کلیه درهای ورودی کارخانه اخطاریه ممنوعیت ورود اشخاص غیر مجاز.
ب – در خارج هر کارخانه و منطقه خطر آن:
۱- اخطاریه‌ای مبنی بر وجود و فعالیت کارخانه.
۲- اخطاریه منع استعمال دخانیات و همراه داشتن چراغهای شعله دار و کبریت و فندک و اشیاء گداخته و اجسام آهنی و اشیاء دیگری که ممکن است موجب انفجار و یا حریق گردد.
ج – در داخل ابنیه مزبور:
۱- اخطاریه‌ای حاکی از حداکثر مقدار مجاز مواد منفجره و ترکیبات آن.
۲- اخطاریه‌ای حاکی از عملیات غیر مجاز افراد.
۳- اخطاریه‌ای متضمن حداکثر تعداد مجاز افراد در ساختمان.
۴- صورتی متضمن ابزار و ادواتی که استعمال آن مجاز دانسته شده.
قسمت ششم – ماگنزیوم و ترکیبات آن
فصل ۱- کلیات
ماده ۱۰۵: اطاق‌هایی‌که اختصاص به ذوب و قالب‌گیری ماگنزیوم و آلیاژهای آن دارد باید در ابنیه یک طبقه واقع باشد.
ماده ۱۰۶: دیوارها، سقف و کف کارگاه‌های قالب‌گیری ماگنزیوم باید از مواد و لوازم غیر قابل احتراق ساخته شده باشد.
ماده ۱۰۷: ذوب، نگاهداری، استعمال و نقل و انتقال ماگنزیوم فلزی و آلیاژهای آن فقط در نقاط و تحت شرائطی باید صورت گیرد که از طرف مقام صلاحیتدار فنی تصویب شده باشد.
ماده ۱۰۸: کارگرانی که با ماگنزیوم و آلیاژهای آن سر و کار دارند باید قبل از اشتغال به این کار و سپس در دوران اشتغال حداقل سالی یکبار تحت تعلیم قرار گیرند و به‌وسیله تمرین‌ها و نمایش‌ها، به مخاطرات کار خود و به رویه ای که در موقع بروز حریق باید اتخاذ شود و همچنین انتقال مواد زائد و بی مصرف به خارج آشنا شوند.
ماده ۱۰۹: کارگاه و اطاق‌های کار باید وضعی داشته باشند که در هنگام خطر اشخاص بتوانند به سرعت و به‌سهولت و بدون برخورد با مانعی از آن خارج شوند.
ماده ۱۱۰: راه‌های فرار اطاق‌های دیگر کارخانه نباید از میان اطاق‌هایی بگذرد که در آن ماگنزیوم و آلیاژهای آن وجود داشته یا به مصرف می‌رسد.
فصل ۲- تجهیزات و وسایل اضافی آتش نشانی
ماده ۱۱۱: در هر یک از اطاق‌ها باید تعداد کافی اشیاء و لوازم ذیل وجود داشته باشد:
الف – ظروف قابل حمل و دردار محتوی براده چدن یا ماسه خشک یا سایر موادی که برای آتش نشانی موثر و مورد تصویب مقام صلاحیتدار باشد.
ب – پاروهای دسته بلند طویل.
ج – ظروف دستی مملو از براده چدن.
د – پتوهای نسوز که در مقابل حریق مقاومت داشته باشد.
ماده ۱۱۲: برای خاموش کردن حریق ماگنزیوم باید فقط از مواد و وسایل آتش نشانی که به‌تصویب مقام صلاحیتدار فنی رسیده باشد استفاده گردد.
فصل ۳- ضایعات غیر قابل استفاده
ماده ۱۱۳: ضایعات بی مصرف کارگاه که مخلوط با گرد و یا براده و یا رسوبات دستگاه ذوب ماگنزیوم و سایر مواد غیر قابل مصرف است باید در اسرع وقت در محل امنی سوزانده شود.
ماده ۱۱۴: چنانچه آتش زدن ضایعات مذکور در ماده قبل در محل امنی مقدور نباشد باید آن را با حداقل ۵ برابر ماسه یا شن مخلوط ساخته و در جایگاه یا مخزن زباله قرار دهند.
ماده ۱۱۵: گاز و دوده و ابخرهای که در حین ذوب و قالب‌گیری ماگنزیوم تولید می‌شود باید به‌وسیله تهویه مکنده دفع شود.
فصل ۴- کوره‌های ذوب ماگنزیوم
ماده ۱۱۶: کوره‌های ذوب باید به‌سهولت قابل دسترسی و تمیز کردن باشد.
ماده ۱۱۷: داخل کوره‌ها باید اقلاً روزانه یکبار از کلیه مواد اضافی که در آن باقی مانده پاک گردد.
ماده ۱۱۸: دستگاه‌های تنظیم سوخت کوره‌ها باید بالاتر از کف اطاق قرار گرفته و دسترس به‌آن آسان باشد.
ماده ۱۱۹: در مواردی که نفت و گاز و کک به عنوان سوخت مصرف می‌شود چنانچه دستگاه تنظیم آن نزدیک کوره واقع باشد باید بتوان از محل امن دیگری که به‌سهولت در دسترس است جریان سوخت و هوا را قطع نمود.
ماده ۱۲۰: وسایل و ادوات تنظیم و قطع جریان سوخت و هوا باید کاملاً مشخص باشد تا با یکدیگر اشتباه نشود.
ماده ۱۲۱: مشعل‌ها باید به‌قسمی نصب و تنظیم شود که شعله‌های آتش نتواند بطور مستقیم بوته‌ها را فرا گیرد.
فصل ۵- خطر استعمال دخانیات و آتش‌های روباز
ماده ۱۲۲: در اطاق‌هایی‌که اختصاص به جمع آوری، نگاهداری و استعمال ماگنزیوم رسوبات و پودر و براده آن دارد استعمال دخانیات و همراه داشتن آتش و چراغ شعله دار، کبریت و فندک و هر گونه اشیاء دیگری که ممکن است موجب انفجار حریق گردد برای عموم ممنوع است.
تبصره – ممنوعیت در این ماده باید به‌وسیله اخطاریه در نقاط مناسب کارخانه در معرض اطلاع عامه قرار داده شود.
فصل ۶- بوته‌های ذوب ماگنزیوم
ماده ۱۲۳: بوته‌های ذوب باید از آهن ورق جوش داده شده یا آهن پرس شده با مقدار کربن کم با فولاد ریخته شده ساخته شود.
ماده ۱۲۴: بوته‌ها را نباید تا میزانی پر کرد که موجب خطر گردد.
ماده ۱۲۵: بوته‌ها را باید به نحوی در کوره جای داد که حرارت بطور یکنواخت بآن بتابد.
ماده ۱۲۶: املاحی که برای پوشش ماگنزیوم مذاب بوته‌ها بکار می‌رود باید در ظروف سرب دور از رطوبت نگهداری شود.
ماده ۱۲۷: املاحی که مصرف می‌شود نباید به‌صورت کلوخه و یا مرطوب باشد.
ماده ۱۲۸: بوته‌ها را باید هر بار پس از انجام کار از ذرات و رسوبات فلزی و املاح آن پاک کرد و برای ذوب بعدی از نظر استحکام و سالم بودن مورد معاینه دقیق قرار داد.
ماده ۱۲۹: رسوباتی که از بوته‌ها خارج می‌گردد باید در یک محفظه فلزی سرپوش دار نگهداری شود.
فصل ۷- ذوب براده‌های ماگنزیوم
ماده ۱۳۰: براده‌ها را باید قبل از ریختن در بوته‌ها از اجسام خارجی پاک و در صورت مرغوب بودن کاملاً خشک نمود.
ماده ۱۳۱: براده‌های نمناک را میتوان قبل از ذوب در معرض هوا خشک کرد ولی از گستردن مقدار زیاد براده نزدیک کوره‌ها باید احتراز جست.
فصل ۸- آتش گرفتن فلز مذاب ماگنزیوم
ماده ۱۳۲: حریق مقادیر کمی از فلز مذاب را در خارج از بوته‌ها باید به‌وسیله گردهای مخصوص اطفاء حریق خاموش ساخت.
ماده ۱۳۳: در مورد حریق‌های بزرگ فلز مذاب باید جریان هوا و گاز و برق را قطع و آتش را به حال خود گذاشت تا بتدریج تمام گردد فقط میتوان برای جلوگیری از توسعه حریق اطراف آن را با شن و ماسه محصور نمود.
فصل ۹- بیرون بردن براده‌های ماگنزیوم از اطاق‌های کار
ماده ۱۳۴: ماشین‌ها و اطاق‌های کار را باید روزی چند بار از براده و گرد و غبار ماگنزیوم پاک کرد.
ماده ۱۳۵:براده‌ها و سایر مواد اضافی و بی مصرف را باید در ظروف یا مخازن فلزی که در آنها به خودی‌خود بسته می‌شود در اطاق‌ها جمع آوری کرد و سپس آنها را به دفعات در روز به خارج برد.
ماده ۱۳۶: برای هر نوع از براده‌های خشک و مرطوب و کثیف باید ظروف جداگانه اختصاص یابد و محتویات آنها در روی هر یک نوشته شود.
ماده۱۳۷: درهر نوبت کار باید کلیه براده‌های زائد و مواد بیمصرف را از حل خارج نمود.
ماده۱۳۸: گوشه و کناره‌های اطاق کار را که بهاشکال میتوان به آن دسترسی داشت باید طوری تمیز نمود که گرد و غبار فلز در هوا منتشر نشود و چنانچه جاروی برقی بکار برده شود باید ازنوع مجازباشد ولی درهر حالمیتوان ازدستگاه‌های مخصوصمکنده استفادهنمود.
فصل ۱۰- ابزار و ادوات تولید براده
ماده ۱۳۹: ابزار و ادواتی که برای تراش و تولید براده ماگنزیوم بکار می‌رود باید دارای شرائط زیر باشد.
الف- خوب صیقلی شده باشد.
ب – همیشه یک لبه تیز داشته باشد.
ج – سرعت برش باید طوری تنظیم شود که مانع ایجاد حرارت زیاد گردد.
ماده ۱۴۰: چنانچه در جریان تهیه تولید براده سرد کردن آن ضروری باشد باید به‌وسیله هوای فشرده سرد و خشک و یا مخلوط‌های روغن یا نقطه اشتعال بالا که عاری از آب و اسید باشد این عمل صورت گیرد.
ماده ۱۴۱: بکار بردن تسمه‌هایی که دارای بست‌های آهنی می‌باشد در ماشین تراش ماگنزیوم ممنوع است.
ماده ۱۴۲: ماشین‌های تراش باید به شکلی باشد که امکان انباشته شدن گرد و غبار در هیچ قسمت آن موجود نباشد.
ماده ۱۴۳: به‌منظور جلوگیری از تولید جرقه بکار بردن نوارهای سمباده و چرخ‌های مخصوص صیقل که قبلاً برای صیقل دادن آهن بکار رفته ممنوع است.
فصل ۱۱- تهویه به‌منظور خارج کردن گرد و غبار فلزی
ماده ۱۴۴: گرد و غبار تولید شده در تراش خشک باید حتماً در نزدیکترین نقطه تولید به‌وسایل تهویه مصنوعی از محیط کار خارج شود.
ماده ۱۴۵: دستگاه‌های تهویه مکنده باید:
الف – حتی الامکان کوتاه و مستقیم باشد.
ب – دارای جدار داخلی صاف و هموار باشد.
ج – دارای وسایل تنظیم و تعدیل فشار در خم‌ها باشد.
د – کاملاً به‌زمین متصل باشد.
ماده ۱۴۶: استفاده از یک دستگاه مکنده برای بیش از دو ماشین تراش ممنوع است و چنانچه دو ماشین به یک دستگاه مکنده مربوط باشد در این صورت باید قدرت مکیدن کافی برای هر دو ماشین موجود باشد.
ماده۱۴۷:کلاهک‌های مکنده بایدبه‌وسیله لوله‌های قائمکوتاه بهلوله اصلی مکنده متصلشود.
ماده ۱۴۸: لوله‌های مکنده و دستگاه‌های غبار گیر باید دارای تعداد کافی دریچه یا منفذ برای بازرسی و تمیز کردن باشد و لااقل هفته‌ای یکبار آنها را پاک کرد.
ماده ۱۴۹: وسایل خودکاری باید روی ماشین‌های تراش نصب شود تا به محض اینکه دستگاه‌های گیرنده گرد و غبار از کار بیفتد ماشین‌های مزبور خود بخود متوقف گردد.
ماده ۱۵۰: چنانچه بکار بردن کلاهک دستگاه مکنده به علت حجم زیاد موادی که باید تراشیده شود و همچنین بکار بردن ابزار تراش مقدور نباشد عمل تراش باید با چرخ سمباده دندانه دار که سرعت محیطی آن از ۶ متر در ثانیه تجاوز ننماید انجام گیرد.
فصل ۱۲ – ماشین‌های تراش قابل حمل
ماده ۱۵۱: تسمه‌های انتقال نیرو به بادزن و تهویه باد ذوزنقه و متعدد باشد.
ماده ۱۵۲: ماشین‌های تراش قابل حمل را فقط باید در محوطه‌های مخصوص محصور که مجهز به دستگاه مکنده طبق مواد ۱۴۵ تا ۱۴۹ این آیین‌نامه باشد بکار برد.
فصل ۱۳- نابود کردن ضایعات ماگنزیوم
ماده ۱۵۳: گرد و غبار و ضایعات ماگنزیوم را باید در زمینی که بیش از سی متر از محل ساختمان‌ها فاصله داشته باشد گسترده و آتش زد.
فصل ۱۴- بسته بندی
ماده ۱۵۴: ماگنزیوم و آلیاژهای آن را که به شکل براده و یا پودر هستند فقط در ظروف سر بسته غیر قابل احتراق باید حمل و نقل نمود.
ماده ۱۵۵: به هریک از ظروف ماگنزیوم اخطاریه‌ای به مضمون ذیل باید الصاق شود احتیاط ماگنزیوم در صورت بروز حریق به‌وسیله شن و ماسه خشک آتش را خاموش کنید بکار بردن آب و دستگاه آتش نشانی ممنوع است.
ماده ۱۵۶: در اطاق‌هایی که ماگنزیوم و آلیاژهای آن به‌صورت پودر و یا براده نگاهداری می‌شود باید از نگاهداری مواد قابل اشتعال سبک خودداری کرد.
فصل ۱۵- وسایل حفاظت انفرادی
ماده ۱۵۷: برای کلیه کارگرانی که با گرد و یا براده ماگنزیوم و آلیاژهای آن تماس دارند باید البسه و وسایل حفاظت انفرادی مناسب و نسوز تهیه شود.
ماده ۱۵۸: لباس‌های حفاظتی کارگران باید هر روز به‌وسیله شخص مسئولی در هوای آزاد گردگیری شود.
فصل ۱۶- تجهیزات الکتریکی
ماده ۱۵۹: کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی در اینگونه کارگاه‌ها باید با مقررات مربوط آیین‌نامه حفاظتی تاسیسات الکتریکی تطبیق نماید.
قسمت هفتم – سلولویید و مواد سلولوییددار
فصل ۱- اجازه تولید و نگهداری
ماده ۱۶۰: تولید و نگهداری لولویید و مواد سلولوییددار فقط باید در نقاط و تحت شرائطی صورت گیرد که از طرف مقام فنی صلاحیتدار تصویب شده باشد.
فصل ۲- کارگاه‌های سلولویید
ماده ۱۶۱: کارگاه باید در ساختمان یک طبقه واقع و دارای شرائط زیر باشد:
الف – کف و سقف و بدنه آن در مقابل حریق و همچنین فشار حاصله از گازهای حریق مقاومت داشته باشد.
ب – کف کارگاه قابل شستشو و فاقد هر گونه شکستگی، ترک، سوراخ و یا حفره باشد.
ج – پنجره‌های کارگاه، باید به‌سهولت به‌طرف خارج باز شود و در مقابل آن موانعی از قبیل نرده و شبکه وجود نداشته باشد و دسترسی بآن سهل باشد.
د – درهای کارگاه باید در برابر آتش مقاومت داشته باشد و بخودی خود بسته و به‌سهولت به سمت خارج باز شوند.
ماده ۱۶۲: در هر یک از کارگاه‌ها باید حداقل دو راه فرار وجود داشته باشد این راه‌های فرار باید طوری باشد که بتوان به‌آسانی محل کار را ترک کرد و ضمناً مسیر آن اطاق‌هایی که سلولویید و مواد سلولویید دار در آن وجود دارد نباشد.
فصل ۳- تجهیزات و وسایل آتش نشانی
ماده ۱۶۳: تعداد کافی سطل لوله و شیر آب و وسایل مناسب دیگر آتش نشانی منجمله پتوهای ضد حریق باید پیوسته در داخل و یا در مجاورت اطاق‌های کار موجود باشد.
فصل ۴- کار با ماشین
ماده ۱۶۴: هنگام انجام عملیاتی از قبیل رد کردن، سوراخ کردن، آسیاب کردن، رنده کردن و یا خورد کردن سلولویید باید ابزارها را به‌وسیله جریان آب سرد خنک نگهداشت.
ماده ۱۶۵: برای گرم کردن سلولویید یا حرارت دادن پرس‌های قالب‌گیری آن باید فقط از بخار آب یا آب داغ و یا نیروی برق استفاده کرد.
ماده ۱۶۶: درجه حرارت دستگاه‌هایی که برای این منظور بکار می‌رود نباید از ۱۱۵ درجه سانتیگراد (۲۴۰ درجه فارنهایت) تجاوز نماید.
ماده ۱۶۷: وسایل گرم کننده الکتریکی باید به‌قسمی ساخته شده باشد:
الف – سلولویید نتواند با قسمت‌های حاوی جریان نیرو یا قسمت‌های سرخ شده از برق تماس حاصل نماید.
ب – وقتی که میزان حرارت به ۱۱۵ درجه سانتیگراد (۲۴۰ فارنهایت) برسد جریان برق بطور خودکار قطع گردد.
فصل ۵- مقدار سلولویید در اطاق‌های مختلف کارگاه
ماده ۱۶۸: مقدار سلولویید و مواد خام آن در هر اطاق باید حداقل مورد لزوم برای انجام عملیات باشد.
ماده ۱۶۹: مواد اضافی سلولویید باید بطور خودکار در حین تولید و یا در فواصل مختلف در هر نوبت کار جمع آوری و از اطاق کار خارج شود.
چنانچه عمل جمع آوری بطور خودکار صورت نگیرد باید این مواد را در ظرف نسوز جای داد مشروط بر آنکه ظروف مزبور دارای درهایی باشد که به‌آسانی بسته و کاملاً مسدود شود و در صورتی که سلولویید به‌صورت دانه‌های ریز باشد این ظروف باید محتوی مقدار کافی آب باشد به‌قسمی که مواد سلولوییدی در زیر آب قرار گیرد.
ماده ۱۷۰: ضایعات مواد سلولوییدی را باید در هر نوبت کار یکبار از اطاق‌های کار خارج ساخت و در ظروف مناسب در محل امنی انبار کرد.
ماده ۱۷۱: از آتش زدن ضایعات سلولویید در کوره‌ها و نقاط سر بسته باید احتراز کرد.
فصل ۶- نظافت و تعمیرات کارگاه
ماده ۱۷۲: محل کار باید هر روز جارو شود و لااقل هفته‌ای یکبار کاملاً تمیز گردد.
ماده ۱۷۳: از استعمال هر گونه وسیله نظافت که ممکن است ایجاد جرقه نماید باید خودداری گردد.
ماده ۱۷۴: هر گونه تعمیرات و کارهای مشابه که امکان تولید جرقه در آن برود نباید در فاصله کمتر از ۵ متر از محلی که در آن سلولویید وجود دارد صورت گیرد.
فصل ۷- اشیاء ساخته شده از سلولویید
ماده ۱۷۵: اشیاء ساخته شده از سلولویید و یا آنهایی‌که در ساختمان آن سلولویید بکار رفته باید در اولین فرصت از اطاق‌های کار خارج گردد.
ماده ۱۷۶: در هیچ مورد نباید بیش از ۱۰۰۰ کیلوگرم فیلم سلولویید یا ۴۰۰۰ کیلو گرم سلولویید به اشکال مختلف در یک اطاق انبار گردد.
فصل ۸- دریچه‌های خروج گاز
ماده ۱۷۷: اطاق‌های گاز و انبارهای سلولویید باید دارای دریچه خروج گاز باشند که با کمترین فشار در موقع وقوع انفجار باز شوند این دریچه‌ها ممکن است در سقف یا دیوار قرار گیرد و باید برای هر ۱۵ متر مکعب فضا یک‌متر مربع دریچه در نظر گرفت.
ماده ۱۷۸: وضع و محل دریچه‌های گاز باید به‌قسمی باشد که در صورت بروز انفجار و حریق موجب وارد آمدن آسیب به اشخاص و یا خسارت به ساختمان‌های مجاور نگردد.
ماده ۱۷۹: باید دریچه‌ها را به‌وسیله شیشه‌های تار محفوظ نمود تا از نفوذ اشعه خورشید به‌داخل انبار و یا کارگاه جلوگیری بعمل آید.
فصل ۹- بسته بندی
ماده۱۸۰:اگر برای بستهبندی سلولویید ظروففلزی بکاربردهشود این ظروف باید به‌وسیله لحیم مسدود و محتویات هر ظرف به‌وسیله یک ورق نازک عایق حرارتی لفاف شود.
ماده ۱۸۱: از بکار بردن لاک برای بسته‌های محتوی سلولویید باید خودداری کرد مگر آنکه وسایل بسته بندی از فلز و یا مواد نسوز باشد.
ماده ۱۸۲: لحیم کاری و یا لاک و مهر کردن باید در اطاقی صورت گیرد که سلولویید به‌صورت باز در آنجا وجود نداشته باشد.
فصل ۱۰- فیلمهای بی مصرف
ماده ۱۸۳: بریدن فیلمها باید با احتیاط انجام شود و حتی الامکان در موقعی که فیلم تَر است، صورت گیرد.
ماده ۱۸۴: ماشین‌های مخصوص برش فیلم باید به‌قسمی نصب و بکار انداخته شود که موجب ایجاد حریق نگردد.
ماده ۱۸۵: هر ماشین برش فیلم را باید در اطاقی جداگانه نصب و طوری محصور کرد که در صورت بروز حریق کلیه محصول احتراق مستقیماً و به فوریت از راه دودکش به فضای آزاد منتقل شود.
ماده ۱۸۶: خشک کردن فیلمها و مواد زائد باید به‌قسمی انجام گیرد که درجه حرارت از ۴۵ درجه سانتیگراد (۱۱۳ درجه فارنهایت) تجاوز ننماید. برای جلوگیری از ازدیاد درجه حرارت باید از دستگاه‌های خودکار استفاده گردد، ضمناً از خشکانیدن فیلمها به‌وسیله آویختن به طناب و یا سیم در درون اطاق یا فضای آزاد باید خودداری شود.
ماده ۱۸۷: دستگاه خشک کن فیلمها باید لااقل روزانه یکبار بکلی خالی شود و تمام قسمت‌های آن از ذرات و تکه‌های فیلم پاک گردد.
ماده ۱۸۸: هر یک از کارهای زیر باید در اطاق‌های جداگانه انجام گیرد و استفاده از آن اطاق‌ها برای امور دیگر مجاز نخواهد بود.
الف – تفکیک و حلقه کردن فیلمهای شسته شده.
ب – شستن فیلمهای حلقه نشده.
ج – خشک کردن فیلمهای حلقه نشده.
د – بسته بندی فیلمهای شسته شده.
قسمت‌هشتم- نگهداری‌کاربید (کلسیم‌کاربیدیاکربن‌دوکلسیم)و تهیه استیلن
فصل ۱- شرائط نگاهداری کاربید و تهیه استیلن
ماده ۱۸۹: نگاهداری و انبار کردن کاربید و تولید استیلن فقط باید در نقاط و تحت شرائطی صورت گیرد که مورد تصویب مقام فنی صلاحیتدار باشد.
ماده ۱۹۰: تولید و نگاهداری و حمل و نقل گاز با فشار بیش از ۵/۱ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع (۲۲ پوند بر اینچ مربع) ممنوع است ومگر اینکه این عمل در ظروف مخصوصی انجام گیرد که در آنها ماده متحلل متجانس وجود داشته استن بطور محلول در استن نگهداری شود. (بجای استن میتوان حلال مناسب دیگری با اجازه مقام فنی صلاحیتدار بکار برد.)
ماده ۱۹۱: تهیه و نگهداری و حمل و نقل استیلن مایع اکیداً ممنوع است.
ماده ۱۹۲: نکات زیر باید در مورد انبار نگاهداری کاربید رعایت گردد.
الف – ساختمان با مصالح مقاوم در مقابل حریق بنا شده و عاری از رطوبت و دارای تهویه منظم با هوای خشک باشد.
ب – دیوارها و کف ساختمان در مقابل آب غیر قابل نفوذ بوده و سقف آن از مصالح سبک ساخته شود.
ج – یک بدنه ساختمان لااقل به فضای باز مربوط باشد.
د – ارتباط انبار به دیگر قسمت‌های بنا باید به‌وسیله درهای مقاوم در مقابل حریق که بطور خودکار بسته شود تامین گردد.
هـ- انبار باید فاقد زیر زمین یا قسمت‌های تحتانی بنا باشد.
ماده ۱۹۳: روی کلیه درهای انبار کاربید باید اخطاریه‌ای واضح و مشخص به مضمون زیر نصب گردد:
«انبار کاربید! ورود اشخاص غیر مجاز ممنوع است. استعمال آب برای اطفای حریق اکیداً ممنوع است».
فصل ۲- ظروف یا مخازن کاربید
ماده ۱۹۴: کاربید را باید در ظروف سر بسته که در مقابل آب و هوا غیر قابل نفوذ باشد نگهداری کرد این ظروف باید دارای دری باشد که پس از برداشت قسمتی از کاربید بتوان آنرا دوباره بست تا بقیه کاربید از هوا و رطوبت محفوظ بماند.
ماده ۱۹۵: بکار بردن ابزار و ادوات گرم یا ابزاری که قادر به ایجاد جرقه باشد و همچنین وارد کردن ضربه برای گشودن ظروف محتوی کاربید ممنوع است.
فصل ۳- خاک کاربید
ماده۱۹۶:خاک کاربید غیرقابل مصرف را باید بادقت و مواظبت کامل از ظروف محتوی کاربید پاککرد و با دهبرابر وزنش آب درهوای آزاد و دور از هرگونه شعله بی اثر ساخت.
فصل ۴- میزان مجاز ناخالصی استیلن و کاربید
ماده ۱۹۷: میزان ناخالصی‌های خطرناک کاربید که برای تهیه استیلن بکار می‌رود نباید از حد مجاز تجاوز نماید.
گاز استیلن مورد مصرف در صنعت نباید دارای بیش از نیم در هزار حجمی هیدروژن فسفره و بیش از ۵/۱ در هزار حجمی هیدروژن سولفوره باشد.
فصل ۵- محل نگهداری دستگاه مولد استیلن
ماده ۱۹۸: دستگاه‌های ثابت مولد استیلن و دستگاه‌های تصفیه و ذخیره آن باید در فضای باز و یا در اماکنی که دارای تهویه منظم و دارای خصوصیات زیر باشد مستقر گردد.
الف- مدخل‌های آن بیش از ۵/۱متر از مدخل‌های ساختمان‌های مجاور فاصله داشته باشد.
ب – سقف آن از مصالح سبک و نسوز ساخته شده باشد.
ماده ۱۹۹: محل ژانراتور استیلن واقع در داخل ساختمان‌ها باید به قسمتی ساخته شود که سرایت و توسعه حریق به سایر قسمت‌های ساختمان امکان‌پذیر نباشد.
فصل ۶- تجهیزات الکتریکی
ماده ۲۰۰: وسایل الکتریکی و لوازم روشنایی که در تولید و یا نگهداری استیلن بکار می‌رود باید از نظر جلوگیری از انفجار و حریق از نوع مناسب باشد.
فصل ۷- خطر استعمال دخانیات و آتش‌های روباز
ماده ۲۰۱: استعمال دخانیات و همراه داشتن آتش و چراغ شعله دار، اشیاء گداخته و داغ، کبریت و فندک و هر گونه مواد و اشیایی که بتواند موجب حریق و انفجار گردد در فاصله‌ای کمتر از ۵ متر از محوطه و اطاق‌های ژنراتور استیلن ممنوع است.
تبصره – ممنوعیت در این ماده باید به‌وسیله اخطاریه‌ای در نقاط مناسب خارج از اطاق‌ها به اطلاع عموم برسد.
فصل ۸- مشخصات مولدهای استیلن (ژنراتورها)
ماده ۲۰۲: مولدهای استیلن باید دارای شرائط زیر باشد:
الف – از فلز نوع مرغوب ساخته شود و قسمت‌هایی از آن که از مس ساخته شده است با استیلن در تماس نباشد.
ب – مقاومت کافی در برابر فشار داشته باشد.
ج – افزودن آب به‌داخل ژنراتور بدون آنکه گاز استیلن فرار کند امکان داشته باشد.
د – فضای مخصوص هوا بحد امکان کوچک باشد.
هـ- در صورتی که ژنراتور استیلن دارای کلاهک متحرک باشد تجزیه کاربید نباید مستقیماً زیر این کلاهک انجام شود.
ماده ۲۰۳: در مورد مولدهای غیر خودکار هر گونه جریان آب و لبریز شدن آن باید مشهود و آشکار باشد.
ماده ۲۰۴: مولدهای استیلن باید دارای پلاکی خوانا و بادوام مشتمل بر نکات زیر باشد.
الف – میزان کاربیدی که باید بکار رود و حداکثر وزن مجاز برای هر بارگیری.
ب – حداکثر مجاز تولید استیلن در ساعت.
ج – حداکثر فشار مجاز مولد در موقع کار.
د – مشخصات و شماره نوع مولد و تاریخ بهره برداری از آن.
هـ- نام و نشانی کارخانه سازنده یا موسسه توزیع کننده آن.
فصل ۹- وسایل تغذیه خودکار
ماده ۲۰۵: مولدهای ثابت استیلن باید مجهز به‌وسایل خودکار برای تغذیه کاربید باشد.
فصل ۱۰- ارتباط به مخازن آب
ماده ۲۰۶: چنانچه مولد استیلن مجهز به وسائلی برای سرریز شدن آب نباشد و یا دریچه خودکار برای کنترل سطح آب در ژنراتور نداشته باشد باید:
الف – آب از مخزن اصلی به ژنراتور با ارتباط دائم مربوط شده باشد.
ب – کنترل آب به‌وسیله نصب یک لوله آب نما در ۵ سانتیمتری بالای مدخل آب به ژنراتور بعمل آید.
فصل ۱۱- مختلفه گاز
ماده۲۰۷:ژنراتورهای استیلن با سرپوش متحرک‌باید مجهز بهدستگاه خودکاری باشدکه بتواندعمل تغذیهژنراتور را قبل ازآنکه سرپوش محفظه به انتهای مسیر برسد متوقف سازد.
ماده ۲۰۸: سرپوش ژنراتور باید با آزادی و بدون انحراف قادر به حرکت باشد و با جدار اصلی لااقل ۵ سانتی متر فاصله داشته باشد.
فصل ۱۲- فشارسنج
ماده ۲۰۹: ژنراتورهایی که تنظیم فشار در آن به‌وسیله ستون آب انجام نمی‌گیرد باید مجهز به فشار سنج قابل اعتماد باشد.
ماده ۲۱۰: حداکثر فشار مجاز باید روی صفحه فشار سنج به‌وسیله علامت قرمزی نشان داده شود و درجه بندی فشار سنج باید لااقل ۵۰ بیشتر از حداکثر فشار مجاز باشد.
ماده ۲۱۱: ژنراتورهایی که تنظیم فشار آنها به‌وسیله ستون آب انجام نمی‌گیرد باید لااقل یک دریچه اطمینان با شرائط زیر داشته باشد.
الف – در صورتی که‌فشار کار از حداکثر مجاز (۱/۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع) کمتر شود خودبخود بسته گردد.
ب – ساییدگی، زنگ زدگی، کثافت رطوبت و غیره اختلافی در کار آن ایجاد نکند.
ج – به‌سهولت نتوان رگلاژ آن را بهم زد.
ماده ۲۱۲: دریچه اطمینان مولدهای ثابت باید متصل به لوله‌ای باشد که گاز را به نقطه‌ای از فضای آزاد انتقال دهد که لااقل ۵/۳ متر بالاتر از سطح زمین بوده و از محل شعله در ابنیه و یا آتش‌های روباز و مواد قابل اشتعال لااقل ۵ متر فاصله داشته باشد.
فصل ۱۳- لوله‌های اطمینان
ماده ۲۱۳: مولدهای ثابت استیلن با فشار کم باید مجهز به لوله‌های اطمینان باشد که از بالا رفتن گاز در ژنراتور جلوگیری بعمل آید.
ماده ۲۱۴: لوله‌های اطمینان مولدهای ثابت باید:
الف – به‌قسمی نصب شود که گازهای متراکم را دوباره به ژنراتور بازگرداند.
ب – دارای عواملی که جریان‌گازرا متوقف کند نباشد.
ج – قطر آن لااقل برابر قطر لوله‌های انتقال گاز باشد.
فصل ۱۴- دریچه‌های قطع گاز
ماده ۲۱۵: کلیه مولدهای استیلن باید به یک دستگاه قطع کننده گاز که در دسترس قرار دارد مجهز باشد.
فصل ۱۵- دستگاه‌های فشار افزا (کمپرسور)
ماده ۲۱۶: موتورهای الکتریکی دستگاه‌های فشارافزا باید در خارج محل دستگاه مولد نصب و محور انتقال حرکت به‌وسایل مخصوصی آب بندی شود تا گاز از جدار دستگاه به خارج نفوذ نکند.
ماده ۲۱۷: دستگاه‌های مذکور در ماده فوق باید از نوعی باشد که به تصویب مقام فنی صلاحیتدار رسیده و مجهز به‌وسایل تعدیل فشار باشد تا فشار متجاوز از ۵/۱کیلوگرم
بر سانتیمتر مربع را به وسیله انتقال گاز به هوای آزاد و یا بازگرداندن گاز به منبع اصلی تعدیل نماید.
ماده ۲۱۸: دستگاه‌های مذکور در ماده ۲۱۶ باید به‌وسیله آب خنک شود و جریان آب در دستگاه نمودار باشد و یا شامل وسایل خودکاری باشد تا در صورت وجود نقصی در دستگاه خنک کننده دستگاه فشارافزا را متوقف سازد.
ماده ۲۱۹: در محل خروج گاز از دستگاه فشارافزا باید یک سوپاپ یک طرفه و یا سوپاپ هیدرولیک برای جلوگیری از برگشت شعله تعبیه شود.
ماده ۲۲۰: مولدهای استیلن باید مجهز به دستگاه تصفیه کننده با ظرفیت کافی باشد.
ماده ۲۲۱: مواد تصفیه کننده نباید:
الف – عبورگازاستیلن را کند نماید.
ب- درنتیجه‌اختلاط با استیلن مخلوط قابل انفجار تشکیل دهدو یاباعث‌خوردگی ظرف شود.
فصل ۱۶- سوپاپ‌های هیدرولیک
ماده ۲۲۲: در هر قسمت از محل عبور گاز در شبکه تقسیم استیلن باید یک سوپاپ هیدرولیک یا وسیله مشابهی نصب گردد تا:
الف – مانع ورود گاز اکسیژن یا هوا به‌داخل مولد یا مخزن گاز گردد.
ب – از انفجار داخلی که در اثر اختلاط اکسیژن و استیلن ایجاد می‌شود جلوگیری کند.
ج – از رسیدن شعله به‌داخل ژنراتور جلوگیری شود.
ماده ۲۲۳: گازومترهایی که ظرفیت آنها بیشتر از ۳۰۰ لیتر باشد باید به‌وسیله یک سوپاپ هیدرولیک یا وسیله مشابه از ژنراتور مجزا گردد.
ماده ۲۲۴: سوپاپ‌های هیدرولیک باید به‌قسمی ساخته و نصب شود که به‌آسانی بتوان آنها را باز و معاینه کرد.
فصل ۱۷- مخازن مخصوص رسوبات و لای
ماده ۲۲۵: هر مولد ثابت استیلن باید به‌وسیله یک مجرای روباز به یک حفره و یا مخزن مخصوص لای و رسوبات متصل باشد.
ماده ۲۲۶: حفره‌ها و مخازن مخصوص لای و رسوبات باید به‌وسیله نرده محصور گردد.
فصل ۱۸- تعلیم کارگران
ماده ۲۲۷: کار کردن با مولدهای استیلن فقط برای اشخاصی مجاز خواهد بود که قبلاً تعلیمات لازم دیده باشند.
ماده ۲۲۸: مقررات و دستورهای مربوط به روش گاز و مراقبت از تاسیسات مولد استیلن باید از طرف کارفرما تهیه و در نقاط مشخص کارخانه برای اطلاع عموم کارکنان نصب و دقیقاً مورد اجرا گذاشته شود.
فصل ۱۹- حدود و شرائط کار
ماده۲۲۹:مقدار تولیدگاز هر مولداستیلن نباید ازمیزانی که درپلاک آن قیدشده تجاوز نماید.
ماده ۲۳۰: فشار در مولدهای ثابت و خودکار استیلن یا در گازومترهای آن نباید از ۵/۱ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع تجاوز نماید.
ماده ۲۳۱: رسانیدن کاربید و آب به مولد باید به نحوی تنظیم گردد که حرارت آب سرد کننده و آب تولید کننده از ۶۰ درجه سانتیگراد تجاوز ننماید.
ماده ۲۳۲: کاربید باید کاملاً در مولد استیلن تجزیه شود و لای و رسوبات آهک حاصله قادر به تولید گاز نباشد.
ماده ۲۳۳: قبل از بارگیری مجدد در مولدهای ثابت استیلن باید لای و رسوبات قبلی را از مولد خارج ساخت و بدنه داخلی آن را با آب شست.
ماده ۲۳۴: هنگام بارگیری باید مخزن آب مولد را پر نگهداشت تا از خطر انفجار مخلوط هوا و گاز استیلن و همچنین خطر کمبود آب جلوگیری بعمل آید.
ماده۲۳۵:بکاربردن کاربیدهای آبدیده و نیممصرف شده در مولدهای استیلن ممنوع است.
ماده ۲۳۶: اضافه کردن وزنه روی سرپوش متحرک مولدهای استیلن ممنوع است.
ماده ۲۳۷: نزدیک کردن هر گونه شعله به تاسیسات تولیدی ممنوع است.
ماده ۲۳۸: قبل از بکار انداختن مولدهای استیلن باید مراقبت شود که همه قسمت‌های آن عاری از یخ زدگی باشد.
ماده ۲۳۹: چنانچه نخواهند از مولدهای استیلن در فصل سرما و یخ بندان بهره برداری کنند باید پس از خروج گاز و اتمام کاربید آب آن را خارج و مولد را دقیقاً پاک کنند.
ماده ۲۴۰: درصورتی که تاسیسات تولید استیلن یخ بزند باید فقط به‌وسیله آبگرم و یا بخار آب در رفع آن اقدام کرد.
فصل ۲۰- مولدهای قابل حمل استیلن (غیر ثابت)
ماده ۲۴۱: استفاده از مولدهای قابل حمل در شرائط زیر مجاز نمی‌باشد:
الف – در اطاق‌هایی که حجم آن کمتر از ۵۰ برابر ظرفیت تولید گاز مولدهای
موجود در آن اطاق‌ها باشد.
ب – در اطاق‌هایی‌که ارتفاع آنها کمتر از ۳ متر باشد و یا فاصله مولد از هر ماده قابل اشتعالی کمتر از سه متر باشد.
ماده ۲۴۲: پاک کردن و شارژ کردن مولدهای قابل حمل استیلن و آزاد کردن گاز آن در هوا باید در خارج ساختمان صورت گیرد.
ماده ۲۴۳: مولدهای قابل حمل استیلن را هنگامی که کار نمی‌کنند نباید در اطاق‌هایی که آتش یا شعله غیر محفوظ در آن وجود دارد جای داد مگر اینکه کاربید مولد را خالی و داخل آن را کاملاً پاک کرده باشند.
فصل ۲۱- تعمیرات
ماده ۲۴۴: تنظیف و تعمیر مولدهای استیلن باید حتی الامکان در روشنایی روز انجام گیرد.
ماده ۲۴۵: هر قسمت از تاسیسات تولید استیلن را قبل از تعمیر و یا پیاده کردن باید:
الف – کاملاً تمیز کرد.
ب – کاربید و سایر رسوبات آن را به دقت خارج کرد.
ج – کاملاً شستشو داد.
د – از آب و یا بخار و یا گاز غیر قابل احتراق پر کرد.
فصل ۲۲- تهیه استیلن محلول
ماده ۲۴۶: تهیه استیلن محلول تحت نظارت و مسئولیت شخصی باید انجام گیرد که دارای معلومات فنی و تجربه کافی باشد.
ماده ۲۴۷: ابنیه‌ای که استیلن محلول در آن تهیه می‌شود نباید در مجاورت تاسیسات بزرگ صنعتی و یا امکانی که احتمال خطر حریق در آن زیاد است قرارگیرند.
ماده ۲۴۸: ابنیه‌ای که استیلن محلول در آن تهیه می‌شود باید یک طبقه و از همه طرف قابل دسترسی مامورین آتش نشانی باشد.
ماده ۲۴۹: اطاق‌های کمپرسور باید:
الف – از یکدیگر و از اطاق‌های مولد استیلن و انبارهای کاربید فاصله مناسبی داشته باشد و یا به‌وسیله دیوارهایی که در برابر انفجار مقاومت دارد مجزا شده باشد.
ب – از ساختمان‌های مجاور اقلاً ۳۰ متر فاصله داشته و در صورتی که ظرفیت ماهانه کارخانه از ۲۵۰۰۰ متر مکعب تجاوز نماید این فاصله باید لااقل پنجاه متر باشد.
ج – در و پنجره و سایر منافذ ساختمان‌های داخل کارگاه که در آن مواد قابل اشتعال و یا شعله‌های غیر محفوظ وجود دارد لااقل ۵ متر فاصله داشته باشد.
ماده ۲۵۰: در نقاط مختلف کارخانه پیوسته باید تعداد کافی وسایل آتش نشانی مناسب آماده کار نگاهداشته شود.
ماده ۲۵۱: برای اطفاء حریق در نقاط مناسب و خارج از ساختمان باید منابع کافی آب وجود داشته باشد.
ماده ۲۵۲: محل لوله‌های پر کردن گاز در کپسول‌ها باید مجهز به دستگاه آب پاش ثابت خودکار باشد و این لوله‌ها به نحوی تقسیم شود که قسمت‌های مختلف آنرا بتوان بطور جداگانه از محل‌امنی خارج از اطاق‌های پرکردن گاز بکار انداخت و یا متوقف ساخت.
ماده ۲۵۳: دستگاه‌های آب پاش ثابت خودکار و لوله‌های پر کردن گاز باید در فواصل کمتر از یک ماه مورد بازدید قرار گیرد.
فصل ۲۳- کپسول‌های استیلن
ماده ۲۵۴: سیلندرهای استیلن و لوله‌های پر کردنی آن تابع شرائط و مقررات آیین‌نامه حفاظتی ظروف تحت فشار می‌باشد.
ماده ۲۵۵: فشار و سرعت پر کردن کپسول‌های استیلن باید طوری تنظیم شود که فشار کپسول هیچگاه از ۲۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع متجاوز نگردد و همچنین فشار کپسول پر شده و آماده فروش از ۵/۱۵ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع بیشتر نباشد.
ماده ۲۵۶: مقام فنی صلاحیتدار در این آیین‌نامه وزارت کار و یا مقامی است که از طرف وزارت کار در هر مورد تعیین می‌شود.
ماده ۲۵۷: این آیین‌نامه که مشتمل بر ۸ قسمت و ۲۵۷ ماده و ۱۲ تبصره است به استناد ماده ۴۷ قانون کار تدوین و در جلسه ۳۱/۴/۴۲ به تصویب نهایی رسیده و قابل اجرا است.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.