تاثیرات پسماندهای حاصل از حفاری چاه‌های نفت و گاز در دریا برمحیط زیست

 مقدمه

بدون وجود گلهای حفاری و افزایه‌های آنها، حفاری چاه‌های نفت و گاز میسر نخواهد بود. سیالات حفاری دارای ترکیبات پیچیده و گوناگونی بنام گل حفاری هستند . دارای عملکردهای گوناگونی از قبیل روانکاری مته حفاری، بلبرینگ‌ها و پمپ‌های گل می‌باشند.

بویژه عامل جلوگیری از سایش مته در اثر تماس با دیواره چاه، تامین فشار هیدرواستاتیک جهت موتور برای راندن مته حفاری به داخل حفره چاه، تمیزکردن و خنک کردن .

مته حفاری ، انتقال کنده‌ها به سطح، انتقال سیمان و دیگر مواد به نقاط مورد نظر در چاه، حفظ فشار چاه و جلوگیری از فوران چاه بوسیله خنثی کردن فشار هیدرواستاتیکی چاه می‌باشد.

گل حفاری ترکیبی از بنتونیت و دیگر رس‌ها و یا پلیمرهاست که جهت حفظ چسبناکی یا ویسکوزیته دلخواه به آب افزوده می‌شوند.

باریت:

باریت با فرمول شیمیایی BaSo4 بعنوان ترکیب غالب موجود در سیال حفاری شناخته شده است.

در طی سالیان متمادی شرکت‌های خصوصی و کارشناسان حفاری، فرمول‌های شیمیایی سری را جهت درست کردن.

انواع گل حفاری با درصد ترکیبات مختلف جهت وضعیت‌های خاص و متفاوت در حفاری، ابداع کرده اند.

دستورالعمل کاربرد این مواد براساس تجارب طولانی و مهارت‌های ویژه نیز بدست آمده است.

یکی از مشکلات اساسی که در سر راه مطالعه و بررسی اثرات پسماندهای حفاری وجود دارد.

این است که اغلب مواد تشکیل دهنده گل‌های حفاری با نام‌های تجاری مختلف و عامیانه و با بیان خصوصیات کلی و نه جزیی آنها نامگذاری شده اند.

دسترسی به مواد اصلی و ترکیبات آنها تقریبا غیرممکن و یا بسیار مشکل است.

اکثر دستوالعمل‌های نحوه تولید این مواد بصورت محرمانه و بسیار خصوصی نگهداری می‌شود .

امکان دسترسی محققان و پژوهشگران به چنین منابعی غیرممکن است.

انواع گل حفاری:

با توجه به عدم دسترسی به ترکیب اصلی مواد گل حفاری و نیز تغییرات زیادی که در طی سالیان اخیر در آنها داده شده است.

کمیسیون اسلو- پاریس از مارس ۲۰۰۰ میلادی اصطلاحاتی را جهت نامیدن این مواد منتشر ساخته است که بدین شرح است:

الف- گل‌ها یا سیالات حفاری پایه آبی یا

ب- گل‌ها یا  سیالات حفاری با فاز مواد عالی که شامل سه دسته زیر می‌باشند:

– گل‌های پایه روغنی

– گل‌ها یا سیالات پایه سنتتیکی

– گل‌های پایه امولسیونی

اصطلاح گل‌های حفاری پایه آبی ممکن است این تصور را ایجاد کند که این نوع گل‌های حفاری آلودگی ندارند.

در حالیکه این نوع گل‌ها در تماس با نفت خام درون چاه دارای مقادیری از افزایه‌ها و غلظت‌هایی از هیدروکربن‌ها خواهند شد. تقریبا تمامی گل‌های حفاری با هر پایه‌ای دارای مقادیری از افزایه‌های شیمیایی خواهند بود.

این مواد به‌همراه کنده‌های حفاری نفت خام، گاز، آب‌های فراوری شده، فلزات سنگین، بیوسیدها، سورفاکتانت‌ها و دیگر مواد آلی، به سطح سکوی حفاری خواهند آمد.

گل‌های حفاری پایه روغنی در زمانی که گل‌های پایه آبی دارای خصوصیات مدنظر از قبیل روانکاری و غیره نیستند به کار برده می‌شوند.

استفاده از گل‌های حفاری پایه روغنی در کشورهای پیشرفته و در صنعت حفاری از ۱۵ سال پیش بسیار محدود شده است.

در آزمایشات گوناگونی که روی تپه‌های مرجانی اعماق دریای شمال صورت پذیرفته است، این نوع از گل‌های حفاری یک منبع جدی آلوده کننده محیط زیست تشخیص داده شده‌اند.

2. گردآوری : ماندانا یاوری