رعایت موارد ایمنی پر کردن و نگهداری سیلندرهای توزیع گاز مایع و وظایف توزیع کنندگان (طبق مقررات حفاظتی)

١- سیلندر گاز مایع باید طبق استاندارد مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ساخته شده باشد و چنانچه سیلندر گاز مایع از خارج کشور وارد گردد باید مشخصات آن با استاندارد مذکور مطابقت داشته باشد.

۲- سیلندرهای گاز مایع را باید در ترازوهای خودکاری که پس از پر شدن سیلندر به اندازه معین جریان گاز مایع را به طور اتوماتیک قطع می کند پر کند.

۳- سیلندر گاز مایع را باید به اندازه ظرفیت تعیین شده آنها پر نمود و همیشه مقداری فضای خالی برای مقابله با فشار ناشی از انبساط گاز مایع در آن باقی گذاشت.

۴- شیر سیلندر گاز مایع باید مجهز به سوپاپ اطمینان باشد که در فشار ۲۶/۵ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باز شده و شروع به اخراج گاز بنماید.

۵- سیلندرهای کوچک مسافرتی باید برای گاز پروپان طراحی و ساخته شده و استاندارد ساخت آن مورد تأیید مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران قرار گرفته شده باشد.

۶- شیر سیلندرهای کوچک مسافرتی باید پس از پر شدن سیلندر قابل بستن با دست بوده و مجهز به شیر کنترل سطح مایع و سوپاپ اطمینان باشد.

۷- مشخصات سیلندر از قبیل وزن خالص سیلندر، وزن مجاز پروپان مایعی که می توان در آن پر نمود و همچنین اسم با علامت اختصاری سازنده سیلندر باید بر روی حلقه گلویی یا حلقه پایه سیلندر حک شده باشد.

۸- دهانه (اوریفیس Orifisse) انتهای شیلنگ مخصوص پر کردن سیلندرهای کوچک مسافرتی باید به اندازه ای باشد که مدت لازم برای پر کردن این سیلندرها از ۳ دقیقه کمتر نشود.

۹- انتهای شیلنگ مخصوص پر کردن سیلندرهای فوق باید مجهز به شیر مخصوص (شیر سریع بسته شونده ای) باشد که پس از پر شدن سیلندر به اندازه مجاز بتوان فوراً جریان گاز را قطع کرد.

۱۰- برای توزین سیلندرهای کوچک مسافرتی باید از ترازوهای دقیقی استفاده شود که حداقل تا ۱۰ گرم را با دقت نشان دهد تا از پر شدن سیلندر بیش از حد مجاز کاملاً جلوگیری شود.

۱۱- توزیع کنندگان سیلندرهای گاز مایع مکلفند برای حمل و توزیع سیلندر گاز از وسایل موتوری چهار چرخه یا بیشتر استفاده نمایند.

۱۲- کف و بدنه وسیله نقلیه مخصوص حمل سیلندر گاز مایع باید عاری از روغن و هرگونه مواد سریع الاشتعال باشد.

۱۳- سیلندرها باید به حالت عمودی و در یک طبقه به طوری در وسیله نقلیه قرار داده شود که از جابجا شدن آنها در حین حرکت وسیله نقلیه جلوگیری شود.

۱۴- کلاهک سیلندرها (در سیلندرهای کلاهک دار) باید هنگام حمل سیلندر بر روی آنها قرار داشته باشد. برای اجرای این منظور باید همیشه چند کلاهک یدکی در وسیله نقلیه موجود باشد.

۱۵- سیلندرهایی که دارای نشت باشد به هیچ وجه نباید مورد استفاده قرار گیرد.

۱۶- افراد غیر مجاز را نباید در وسیله نقلیه مخصوص حمل گاز مایع سوار کرد.

۱۷- توزیع کننده موظف است مخزن گاز مایع مصرف کننده ای را که از مخزن ثابت استفاده می کند قبل از پر کردن بازدید کرده مقدار گاز مایع موجود در آن را تعیین و سپس آن را تا حد مجاز پر کند.

۱۸- مادامی که شعله باز و یا منبع آتش زا در مجاورت مخزن گاز ثابت وجود دارد باید از تحویل گاز مایع خودداری کرد.

۱۹- توزیع کننده موظف است تمام منضمات و اتصالات مخزن بابت گاز مایع مصرف کننده را بازدید کرده و در صورت وجود نشت از پر کردن آن خودداری نماید.

۲۰- سیلندرهای محتوی گاز مایع را نباید در مجاورت اشیاء قابل اشتعال و منابع حرارتی قرار داد.

۲۱- سیلندرهای گاز مایع را نباید مجاور درهای خروجی پلکان ها یا محوطه هایی که به طور معمول مورد استفاده برای عبور و مرور مکرر افراد قرار می گیرد گذاشت.

۲۲- سیلندر محتوی گاز مایع را نباید در مجاورت سیلندر محتوی اکسیژن یا هوای فشرده قرار داد و سیلندرهای محتوی این نوع گاز نباید با هم در یک اتاق یا انبار نگهداری نمود.

۲۳- شیر سیلندرهای گاز مایع اعم از اینکه سیلندر پر یا خالی باشد باید به جز مواقعی که از آنها استفاده می گردد در سایر اوقات همیشه بسته باشد.

۲۴- کلاهک محافظ شیر سیلندرهایی که به دستگاه های گازسوز اتصال ندارند اعم از این که سیلندر پر یا خالی باشد باید روی سیلندر پیچ شده باشد.

۲۵- میزان گاز مایع محتوی در سیلندرهای گاز مایع انبار شده در یک محل نباید از ۵۰۰۰ کیلوگرم تجاوز نماید.

۲۶- در ساختمان انبارهای ذخیره سیلندرهای گاز مایع نباید از مصالح ساختمانی قابل اشتعال استفاده کرد.

۲۷- برای انتقال فشار به خارج (در مواقع انفجار) باید حداقل ده درصد سطح جانبی و سقف انبار از شیشه معمولی (تا ضخامت ۴ میلیمتر) که در مقابل فشار مقاوم نباشد انتخاب گردد.

۲۸- انبارها هم باید از قسمت بالای دیوارها و هم از قسمت پایین آنها به طور کامل تهویه گردند.

۲۹- دریچه هایی که بدین منظور در دیوارها تعبیه می گردند باید از در یا پنجره ساختمان های دیگر لااقل ۲ متر فاصله داشته باشد. در این انبارها ضلع مشرف به معابر عمومی باید فاقد درب یا پنجره یا هر روزنه دیگر باشد.

۳۰- درهای اصلی انبارهای ذخیره سیلندرهای گاز مایع نباید به طرف داخل انبار باز شود.

۳۱- انبارها نباید زیر زمینی باشند.

۳۲- انبارهای توزیع گاز مایع نباید هم جوار ساختمان هایی از قبیل مدرسه، مسجد، سینما، بیمارستان و یا سایر اماکن عمومی قرار گیرند. فاصله این انبارها از ملک مجاور باید لااقل ۱۵ متر باشد.

۳۳- از استعمال دخانیات و روشن کردن یا همراه داشتن هر نوع شعله در انبارهای سیلندر گاز مایع باید خودداری کرد. برای این منظور باید جلو هر یک از درهای ورودی انبار تابلو بزرگی که جمله استعمال دخانیات ممنوع است بر روی آن نوشته شده باشد نصب گردد.

۳۴- در انبارهای سرپوشیده سیلندرهای گاز مایع باید لااقل یک دستگاه خودکار اعلام کننده وجود گاز در فضا Continuous Gas Detection Alarm نصب گردد.

۳۵- کلیه وسایل برقی انبارهای سرپوشیده ذخیره سیلندرهای گاز مایع باید از نوع ضد شعله (Flam proof) باشد.

۳۶- برای مبارزه با حریق در انبار ذخیره سیلندرهای گاز مایع باید تعداد متناسب دستگاه آتش خاموش کن پودری ۱۲ کیلویی یا معادل آن و یا تعداد یک دستگاه خاموش کننده پودری ۵۰ کیلویی چرخدار قرار داده شود و برای خنک کردن سیلندرها در مواقع حریق و همچنین کم کردن میزان غلظت گاز منتشر شده در هوا باید از سیستم لوله کشی آب تحت فشار استفاده نمود.

۳۷- میزان گاز مایع محتوی در سیلندرهایی که در فروشگاه ها یا نمایشگاه های وسایل گازسوز نگهداری می شود نباید از ۴۵ کیلو گرم تجاوز نماید.

۳۸- اگر میزان گاز مایع محتوی در مجموع ظرفیت سیلندرهای گاز مایع انبار شده در یک محل از ۵۰۰۰ کیلوگرم بیشتر باشد باید آنها را در هوای آزاد و زیر سایبان مناسب نگهداری نمود. این محل باید از ساختمان ها یا املاک مجاور حداقل ۱۵ متر فاصله داشته باشد. این نوع انبارها نباید در جوار اماکن عمومی مانند مدرسه، مسجد، سینما، بیمارستان، ورزشگاه و سایر اماکن مشابه قرار گیرند. اطراف این انبارها باید با حفاظ مناسبی محصور شود تا سیلندرها از دسترسی افراد غیر مجاز مصون بماند.

۳۹- برای جلوگیری از یخ زدن و یا جمع شدن برف بر روی شیرها و سوپاپ های اطمینان سیلندرها باید کلاهک مخصوص شیر سیلندر را بر روی آن نصب نمود.

۴۰- در مورد سیلندرهای فاقد کلاهک باید آنها را با وسایل مقتضی دیگر محافظت کرد.

۴۱- برای مبارزه با حریق در محل هایی که بیش از ۵۰۰ کیلوگرم گاز مایع محتوی در سیلندر انبار شده باشد علاوه بر لوله کشی آب تحت فشار باید چهار دستگاه خاموش کننده پودری ۵۰ کیلویی چرخدار در اطراف محوطه انبار قرار داد.

۴۲- سیلندرهای گاز مایع باید توسط مؤسسات توزیع کننده گاز مایع حداقل هر ۵ سال یک بار از جهات زیر مورد بازرسی کامل و آزمایش قرار گرفته و نتایج آن در کارت های مخصوص و قابل ارائه به بازرسان مربوط ثبت شود.

– داخل و خارج سیلندر از نظر صدمات مکانیکی، زنگ زدگی، ترک خوردگی و غیره

– شیر و سوپاپ اطمینان از نظر نشت و انبساط فلز

– آزمایش فشار آب از نظر نشت و انبساط فلز

۴۳- در هر آزمایش دوره ای باید وزن خالص سیلندر به اضافه وزن شیر آن (بدون سایر منضمات) اندازه گیری و در صورتی که این وزن از ۹۵ درصد وزن اولیه سیلندر و شیر (که بر روی سیلندر حک شده است) کمتر باشد باید از به کار بردن آن خودداری نمود.

۴۴- اگر سیلندری در معرض آتش سوزی قرار گرفته باشد باید از به کار بردن مجدد آن خودداری نمود.

۴۵- در صورت آسیب دیدگی شدید یا فرورفتگی در بدنه سیلندر (به طوری که عمل این فرورفتگی بیشتر از قطر متوسط ناحیه فرورفته باشد) و همچنین در صورت برآمدگی واضح و قابل رؤیت در بدنه سیلندر باید از به کار بردن آن خودداری نمود.

۴۶- در صورتی که شیر سیلندر نسبت به بدنه سیلندر کج شده باشد باید از به کار گرفتن آن سیلندر خودداری نمود.

۴۷- به طور کلی هر سیلندر که در یکی از آزمایش ها و یا بازرسی های فنی معیوب تشخیص داده شود باید به وسیله شرکت توزیع کننده گاز مایع به صورتی در آید که استفاده مجدد از آن برای سرویس گاز مایع غیر ممکن گردد.

۴۸- شرکت های توزیع کننده گاز مایع باید برای سیلندرهای خود کارت مخصوصی تهیه و مشخصات هر یک از سیلندرهای خود و همچنین آخرین اقدامات مربوط به هر یک از این سیلندرها را بر روی کارت فوق یادداشت کرده و آن را برای ارائه به مسئولین مربوطه همیشه در بایگانی خود آماده نگه دارند.

تبصره: کارت سیلندرهایی که از سرویس خارج گردد باید حداقل پنج سال در بایگانی راکد شرکت مربوطه نگهداری گردد.

۴۹- شرکتهای توزیع کننده گاز مایع باید از پر کردن سیلندرهایی که تاریخ آزمایش مجدد آنها منقضی شده است، خودداری نمایند.

۵۰- کلیه مسئولیت های ایمنی و فنی و رعایت مقررات موضوعه به عهده شرکت پر کننده سیلندر خواهد بود و در موردی که شرکت های توزیع کننده گاز مایع از سیلندرهای شرکت دیگر استفاده می کنند باید اجازه کتبی از شرکت مزبور نحصیل نمایند.

۵۱- شرکت های توزیع کننده گاز مایع موظفند قبل از فروش گاز به مصرف کنندگان صنعتی و تجاری، تأسیسات و وسایل گازسوز این مؤسسات را مورد بازرسی قرار داده و پس از حصول اطمینان از رعایت مقررات ایمنی، استاندارد و پیشگیری از حریق به توزیع گاز اقدام نمایند.

ایمنی مراکز تجاری

سرآتشیار نورالدین میرممتاز