شناخت سیستم های ایمنی در برابر الکتریسیته

سیستم های ارتینگ

یکی از مسائل مهمی که رابطه مستقیمی با حفاظـت تجهیـزات برقـی و جـان انـسانهائی کـه بـه طـور مستقیم و غیرمستقیم از آنها استفاده می کنند دارد موضوع ارتینگ یا زمین کردن است حفظ تجهیزات و سرمایه در مقابل حوادثی شبیه اتصال کوتاه ، صاعقه ، اضافه ولتاژهای لحظـه ای ، طـرح و اجـزای سیستم زمین را ضروری نموده است .
پس جهت مقابله با این مشکل تمام تجهیزات و وسایل را از طریق سیمی که به بدنه فلـزی آنهـا نـصب می شود به چاه ارت وصل می کنیم تا در صورت بروز مشکل برق به زمین انتقال یابد.

سیستم برق گیر ( صاعقه گیر ) و عایق بندی

از مسائل مهم دیگر در طرح سیستم های قدرت در نظر داشتن اسـتقامت الکتریکـی عایقهـا در خطـوط کابلهاست ، و هم چنین مقره ها . به جزء ولتاژهای خط اضافه ولتاژهائی به علت پدیده های گونان در سیستم بروز می کنند . این پدیده ممکن است به علت برخورد صاعقه روی شبکه یـا برخـورد خطـوط برق فشار قوی با ضعیف یا اتصال کوتاه آنی بروز کند.

صاعقه یا به اصطلاح عملی تخلیه الکتریکی به برقی که بین دو توده ابر باردار ( از نوع مخـالف ) یـا یک توده ابر و زمین می جهد نامیده می شود . در این مورد برای جلوگیری از آسیب برق گیـر بـه کـار می رود .

انواع برق گیر :

برق گیر میله ای یا آرماتور

برقگیر میله ای ؛ آهنی نوک تیز بلندی است که در بالای ساختمان ها یا دکل ها یا هر مکـانی کـه مـورد نظر است نصب می شود و قسمت انتهائی آن به زمین متصل می گردد که در صورت بروز حادثـه بـار اضافی به زمین منتقل می شود .

برق گیر با مقاومت غیر خطی

از این نوع برق گیرها در ابتدای ورودی پست ها استفاده می شود به نحوی که در مـواقعی کـه شـبکه به عللی دارای آنچنان ولتاژی شود که برای دستگاهها مثل ترانسفورماتورها ، مقره ها ، ….. خطرنـاک باشد بلافاصله برق گیر جریان یا برق اضافی را به زمین منتقل می کند و بعـد از عـادی شـدن ولتـاژ شبکه تماسش با زمین قطع شده و به حالت اولیه باز می گردد .
این برق گیر از چند خازن سری همراه با یک یا چند مقاومت همراه است .

تدوین : روح اله محمدی

سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران حوزه معاونت آموزش و تربیت بدنی