بررسی یک انفجار و آتش سوزی

شرح حادثه:
در تاریخ حادثه ، خانم ……، اقدام به انتقال کپسول پیک نیکی به آشپزخانه وروشن کردن و قرار دادن قابلمه بر روی آن نموده  که ناگهان شیر کپسول از جا کنده شده ، و آتش سوزی و انفجار موجبات سوختگی وی ، دختر وی ، و وارد آمدن خسارت به منزل و اثاثیه را فراهم نموده است.
بر اساس اظهارات پدر خانواده ، قبل از حادثه ، شیر گاز توسط تعمیرکار… تعویض شده است.

نتایج بازرسی :
۱)    با توجه به اینکه حدود دو سوم از طول رزوه ی شیر که دارای علامت استاندارد نیز می باشد ، ودر سال  ۱۳۸۷تولید شده، و حدود۲۱میلیمتر طول دارد ، به راحتی و بدون هیچگونه پیچاندن وارد نشیمنگاه خود در سیلندر شده ومابقی طول رزوه پیچ نیز تنها با نیروی دست تا انتها در محل خود پیچانده می شود ، نبایستی اینگونه شیرها با این سایز جهت این نوع کپسولها مورد استفاده قرار گیرد. شایان ذکر است بر اساس استاندارد ملی شماره  ۸۳۹ تحت عنوان “شیر سیلندر گازمایع و اتصالات ورودی و خروجی آن” ، هنگامی که شیر با دست سفت می شود ، باید ۳ دنده بالائی آن بالاتر از محل نشیمنگاه قرار گیرد تا توسط آچار سفت گردد.
۲)    کپسول مورد حادثه با مارک ….. و ساخت سال ۸۲ بوده که علامت استانداردی بر روی آن مشاهده نگردید.
۳)    در خصوص کپسول و شیر حادثه ی مورد بحث ، پیچ شیر با تفلون ، آنهم نوار تفلون و نه تفلون مایع ،و خامه ی قالی پیچیده شده و شیر به حدکافی در محل خود محکم نبوده که با کوچکترین تماس ، از محل خود خارج و موجبات بروز انفجار و حریق شدید را فراهم آورده است . لذا خروج شیر گاز از محل خود و ورود گاز به فضا ، علت تامه ی حادثه بوده  و هنگامی که شیرکپسول پیک نیکی ازجای خود خارج شده و گاز آن با فشار به بیرون می زند ، این گاز فضا را آکنده نموده و با سرایت به شعله ، موجب بروز انفجار شده ، و پر بودن کپسول موجب شده که گاز بیشتری که بخشی از آن نیز بصورت مایع از کپسول خارج می شود باعث شود که در تبدیل مایع به گاز ،حجم آن ۲۷۰ مرتبه افزایش یابد و به شدت موجب گسترش یافتن حریق و سرعت بخشیدن به آن ، وافزایش ناگهانی فشار درونی ساختمان و بروز انفجار گردد.

۴)    از طرفی ، انفجار بوجود آمده ، با توجه به شدت آن ، موجب ورود خساراتی به ساختمان شده ، از جمله ، شکستن شیشه ها و از جا در آمدن چارچوب و درها ، که این امر باعث شده که با تأمین هوای کافی ، شعله های موجود  با شدت بسیاری افروخته و گسترش یافته  و کوران شدید جریان هوا به دلیل اختلاف فشار و اختلاف دمای داخل و خارج ساختمان ، نیز بر شدت و سرعت  حریق بسیار افزوده است.
۵)    شیر و کپسول مورد حادثه با یکدیگر مطابقت نداشته اند. از نظر استاندارد ملی شماره ۴۷۳ با عنوان ” سیلندرهای گاز – سیلندرهای فولادی قابل حمل وپر کردن مجدد با ساختمان جوش شده ، برای گازمایع – طراحی، ساخت و روشهای آزمون “، مطابقت دنده های مهره ی سیلندر با رزوه شیری که بر روی آن بسته  می شود باید بگونه ای باشد که بتوان شیر را تا ۳ دنده با دست و حداقل ۴ دنده و حداکثر ۵ دنده بوسیله آچار مخصوص با گشتاور پیچشی ۸ کیلو گرم متر درمهره پیچاند و پس از آنکه شیر به ترتیب یاد شده بر روی مهره بسته شد ، بدون استفاده از موادگاز بندی ، کاملاً گاز بند و بدون وجود نشت گاز تحت آزمون فشارهوای ۷ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد. این در حالی است که شیر سیلندر موضوع حادثه ، تا انتها بوسیله ی دست و بدون نیاز به آچار بسته شده ، و علت سفت شدن آن نیز استحکام اتصال پیچ و مهره نبوده ، بلکه به انتها رسیدن دنده ها می باشد.
۶)    آسیب دیدگی جزئی تنها دنده ی بالائی پیچ شیر ضمن تأیید مفاد بند ۵ ، نشان دهنده ی این نکته است که تنها قسمت اتصال فلز شیر به فلز سیلندر ، همان بخش جزئی از آخرین دنده ی پیچ بوده و اتصال شیر و سیلندر صرفاً با بکارگیری نوار تفلون و خامه ی قالی صورت گرفته که در برابر فشار داخلی سیلندر به هیچ وجه کفایت نمی نماید.

۷)    شیر موجود ،با توجه به ظاهر آن ،  نو بوده و به تازگی بر روی کپسول نصب شده بوده است.