زمین لرزه

لرزش ناگهانی پوسته های جامد زمین، زلزله یا زمین لرزه نامیده می شـود. دلیـل اصـلی وقوع زلزله را میتوان افزایش فشار بیش از حد داخل سنگهـا و طبقـات درونـی زمـین بیان نمود. این فشار به حدی است که در سنگ گسستگی به وجود مـی آیـد و دو قطعـه سنگ در امتداد سطح شکستگی نسبت به یکدیگر حرکت میکنند. به سطح شکسـتگی که توأم با جابجایی است، گسل گفته میشود. وقتی که سنگ شکسته میشود ، مقـدار انرژی که در زمان طولانی در برابر شکسـتگی حالـتهـای مختلفـی را بـرای آزادسـازی انرژی نهفته شده، به وجود می آورد.

به طوری که در ابتدا فشار و نیروهای درونی ممکـن اسـت باعـث ایجـاد یـک سـری لرزههای خفیف و کوچک در سنگها شود که پیشلرزه نامیده مـی شـود. بعـد از اینکـه فشار درونی بر مقاومت سنگها غلبه کرد، انرژی نهفته آزاد میگردد و زمین لرزه اصـلی رخ میدهد . البته نباید از اثر لرزشهای کوچکی که بعد از زمین لـرزه اصـلی نیـز اتفـاق می افتد و به نام پس لرزه معروف هستند، چشم پوشی کرد. لرزه، پیش لرزه، لرزه اصلی و پس لرزه مجموعاً یک زمین لرزه را تشکیل میدهند.

باید توجه داشت که تمام زلزلهها با پیش لرزهها همراه نیست و همچنین پیش لرزه را نمیتوان مقدمه وقوع یک زلزله بزرگ دانست، زیرا در بسیاری از موارد یک زلزله مخرب، خود یک پیش لرزه فوق العاده مخربی بوده است که در تعقیـب آن اتفـاق افتـاده اسـت. همچنین در بسیاری از زمین لرزهها، زلزله اصلی بدون هیچ لرزه قبلی و یـکبـاره اتفـاق میافتند . زلزلههایی هم در اثر عوامل دیگر مثل ریزشها (مـثلاً ریـزش سـقف بخارهـای آهکی و زمین لغزشها) و یا در بعضی موارد فعالیتهای آتشفشانی نیز به وجود مـیآیـد که مقدار و شدت آنها کمتر است.

عنوان : اصول و مبانی عملیات امداد و نجات
مولف : فرامرز فرج